Mapa Serwisu
|
| Jak doszło do zjednoczenia Niemiec? (przesłanki wewnętrzne i zewnętrzne) |
|
Admin dnia stycznia 13 2007 00:34:02
|
Jak doszło do zjednoczenia Niemiec? (przesłanki wewnętrzne i zewnętrzne)
Po ostatecznej klęsce Hitlera w 1945 r., Niemy zostały podzielone na 4 strefy okupacyjne. Każda strefa była kontrolowana przez jedno ze zwycięskich mocarstw – St. Zjednoczone, Wielką Brytanię, Francję i ZSRR. Berlin znalazł się w strefie radzieckiej, jednak także został podzielony na 4 sektory okupacyjne. W wyniku zimnej wojny ukształtował się nowy podział kraju – w 1949 r. strefy amerykańska, brytyjska i francuska zostały połączone i utworzyły Republikę Federalną Niemiec (RFN) ze stolicą w Bonn, natomiast na terenie strefy radzieckiej powstała Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD) ze stolicą w Berlinie Wschodnim. Berlin Zachodni utworzony z zachodnich sektorów okupacyjnych, stał się odrębną jednostką polityczną, pozostająca w ścisłym związku z RFN. Niemcy zostały podzielone na 2 odmienne systemy (bloki państwowe) pod przywództwem wielkich mocarstw. Był to podział sztuczny. RFN stała się typowym krajem zachodnim o charakterze demokratycznym, który został członkiem sojuszu wojskowego NATO, EWG i innych zachodnioeuropejskich organizacji integracyjnych. NRD natomiast zamieniła się w państwo wzorowane na modelu radzieckim, z jedną partią komunistyczną – Niemiecką Socjalistyczną Partią Jedności (SED).
Z politycznego punktu widzenia w ciągu następnych 40 lat prawie nic się nie zmieniło, natomiast jeśli chodzi o gospodarkę, RFN wkrótce stała się najbogatszym krajem europejskim, podczas gdy NRD, podobnie jak inne kraje socjalistyczne, zaczęła zostawać w tyle. Niezadowolenie społeczne znalazło swój wyraz w masowych ucieczkach obywateli NRD na Zachód, którym kres położyła budowa muru berlińskiego w 1961 r. Od tej pory społeczeństwo wschodnioniemieckie podlegało ściślejszej kontroli państwa, czemu pomóc miała obecność licznych jednostek wojsk radzieckich oraz działalność rozbudowanego aparatu służb specjalnych (tajna policja tzw. Stasi).
Od początku utworzenia Niemiec Zachodnich połączenie dwóch państw niemieckich było głównym celem konstytucyjnym. Podejście do jego realizacji było różne. Władzę w RFN sprawowała partia chadecka – Chrześcijańska Demokracja (CDU/CSU), która możliwość zjednoczenia Niemiec widziała w zwycięstwie całego systemu zachodniego nad obozem państw socjalistycznych. Wg K. Adenauera (kanclerz w latach 1949 – 63 r.) RFN nie uzna NRD jako suwerennego podmiotu stosunków międzynarodowych, nie będzie także utrzymywać stosunków z żadnym państwem, które będzie je utrzymywało z NRD.
St. Zjednoczone i ZSRR zawarły porozumienie na temat ograniczenia produkcji broni atomowej, zmniejszenia liczebności posiadanych rakiet. Istniało przekonanie, że naruszenie istniejącego podziału w świecie drogą zbrojną jest nierealne. Należało poszukać innej drogi do zjednoczenia Niemiec. Twórcą nowej strategii był W. Brandt, który uważał, że Niemiec nie uda się zjednoczyć drogą walki i konfrontacji z ZSRR i systemem państw socjalistycznych, ale drogą porozumienia i zbliżenia do NRD (np. poprzez nawiązanie stosunków dyplomatycznych i współpracy) w celu zmiany wewnętrznego układu sił. W 1969 r. rządy w RFN objęła koalicja SPD-FDP, kanclerzem został W. Brandt (szef partii socjaldemokratycznej SPD). Sformułował on nową politykę wschodnią państwa zachodnioniemieckiego.
Na przełomie lat 60-tych i 70-tych w stosunkach międzynarodowych między wschodem i zachodem postępuje proces odprężenia. Doszło do porozumienia o wyrzeczeniu się użyci siły. W 1975 r. na konferencji w Helsinkach uregulowano zasady współpracy wschodnio-zachodniej w dziedzinie militarnej, gospodarczej i obrotu ludzi.
Odbyły się tajne rozmowy między przywódcami St. Zjednoczonych a SPD, dotyczące sposobu rozwiązania kwestii niemieckiej w przyszłych latach. Prezydentem St. Zjednoczonych był wówczas Nixon, który wspierał nową linię polityki wschodniej Niemiec. Polityka ta polegała głównie na uznaniu granicy polskiej i NRD. Rezultatem nowego kursu politycznego była wizyta w sierpniu 1970 r. niemieckiego kanclerza W. Brandta w Moskwie. Była to pierwsza wizyta od 15 lat (w 1955 r. był tam Adenauer). W. Brandt podpisał układ o wzajemnych stosunkach pomiędzy RFN a ZSRR, który spotykał się ze sprzeciwem reprezentantów Chrześcijańskiej Demokracji w RFN. Uważali oni, że uznanie stosunków istniejących w Europie i stref podziału wpływów jest przejawem niedopuszczalnego przestępstwa. W 1974 r. W. Brandt przestał być kanclerzem, jego następcą został H. Schmitt. W 1982 r. utworzono nową koalicję CDU/CSU i FDP i kanclerzem został H. Kohl. W tym czasie NRD nie ma oficjalnych stosunków dyplomatycznych z RFN. Rozwija się natomiast nieoficjalny handel zagraniczny. Coraz bardziej dostępna jest wzajemna informacja, np. radio, telewizja.
Przełomowym elementem dla zmiany biegu wydarzeń jest dojście do władzy w ZSRR w 1985 r. M. Gorbaczowa. W 1987 r. do Moskwy przyjechał prezydent Niemiec, a jesienią 1988 r. kanclerz H. Kohl. Wg Gorbaczowa próby obalenia tego co ukształtowało się przy użyciu siły nie byłoby dobre.
W lecie 1989 r. historyczne wydarzenia w Polsce i na Węgrzech dramatycznie zmieniły sytuację. Dziesiątki tysięcy obywateli NRD przebywających na wczasach na Węgrzech mogło swobodnie przekroczyć świeżo otwartą granicę z Austrią i uciec na Zachód. W kraju nasiliły się żądania reform i demokratyzacji, powstały nowe ugrupowania polityczne i partie, takie jak Nowe Forum czy Demokratyczny Przełom. NRD ogarnęła fala masowych demonstracji.
W dniach 6-7 pa¼dziernika 1989 r. w Berlinie odbyły się obchody 40-lecia istnienia NRD. Pojawił się na nich M. Gorbaczow, który dał wyra¼nie do zrozumienia, że wojska radzieckie nie będą interweniować w celu ratowania upadającego reżimu. 9 i 10 listopada w dwóch największych miastach NRD (w Lipsku i Dre¼nie) odbyły się demonstracje przeciwko Honeckerowi, którego polityka nie korespondowała z przemianami innych otaczających krajów. 18 pa¼dziernika, w nadziei na uspokojenie społeczeństwa, komuniści odwołali Honeckera z funkcji partyjnych i ogłosili chęć wprowadzenia umiarkowanych reform. Nie usatysfakcjonowało to jednak obywateli NRD, pod naciskiem których nowy przywódca partyjny – Egon Krenz, zmuszony był ogłosić zniesienie ograniczeń w podróżach na Zachód, co zakończyło się zburzeniem muru berlińskiego w dniu 9 listopada 1989 r. Około 3 mln obywateli NRD przekroczyło dawną granicę Berlina.
Nie mogło to się stać bez wyra¼nego stanowiska Gorbaczowa i zgody na Kremlu. Na obszarze NRD stacjonowała 350-tysięczna armia radziecka, która strzegła granicy systemu radzieckiego. Nie ruszyła się ona z miejsca, bo takie były rozkazy.
Kanclerz H. Kohl w ciągu kilkunastu godzin przygotował stanowisko rządu i 10-punktowy plan określający stanowisko wobec tej sytuacji. Plan ten nazwano „Planem uspokojenia sytuacji i rozwiązania kwestii Niemiec”. Głównym celem było przywrócenie jedności drogą integracji. W tym celu podjęto następujące kroki:
otwarcie dróg – dotąd NRD miało otwarte tylko drogi tranzytowe, reszta dróg była szczelnie chroniona; w Berlinie metro kończyło przystanki na granicy muru berlińskiego; należało zatem otworzyć drogi kołowe, kolejowe, a także telekomunikacyjne;
udzielenie pomocy humanitarnej dla Wschodnich Niemiec – wymagało to stanowiska ze strony Wschodnich Niemiec, których rząd jeszcze istniał.
Egon Krenz, z powodu wyjścia na jaw szczegółów dotyczących jego przeszłości, zmuszony został do rezygnacji, a jego miejsce zajął Hans Modrow, który był gotowy na przeprowadzanie rzeczywistych reform. W marcu 1990 r. przeprowadzono pierwsze wolne wybory. Triumf wyborczy odnieśli chadecy (Chrześcijańska Demokracja), którzy w ten sposób stali się partią rządząca zarówno w RFN, jak i w NRD.
Kanclerz RFN – H. Kohl, także dążył do szybkiego połączenia obu państw niemieckich. Pierwszym poważnym krokiem w tym kierunku było wprowadzenie w lipcu 1990 r. unii walutowej. Podstawową przeszkodą w zjednoczeniu pozostawała obecność na terenie NRD oddziałów radzieckich oraz fakt, że ZSRR przeciwstawiał się idei przystąpienia Niemiec do NATO. Na spotkaniu z Gorbaczowem H. Kohl obiecał przyznanie ZSRR wysokich kredytów, które wzmocnią kulejącą gospodarkę radziecką, w zamian za zgodę na wycofanie oddziałów Armii Czerwonej z NRD i na zjednoczenie Niemiec. 3 pa¼dziernika 1990 r. Niemcy ponownie stały się jednym państwem, a w przeprowadzonych w grudniu pierwszych od 1932 r. ogólnoniemieckich wyborach zwycięstwo odnieśli chadecy i H. Kohl.
Sprawa zjednoczenia Niemiec rozegrała się na linii porozumienia między Gorbaczowem a Reaganem. Dla St. Zjednoczonych zjednoczenie Niemiec było postrzegane jako znaczący element walki z komunizmem. Niemcy widziały we wsparciu tego kraju jedyną możliwość osiągnięcia zjednoczenia. St. Zjednoczone nie chciały osiągnąć tego celu bez ZSRR.
Do zawarcia traktatu o zjednoczeniu Niemiec doprowadziło porozumienie, które powołano konferencją 2 + 4 w maju 1990 r. W konferencji tej wzięło udział:
2 premierów: NRD i RFN,
4 państwa – sygnatariusze porozumień poczdamskich: St. Zjednoczone, ZSRR, Wielka Brytania i Francja.
W ciągu 3 posiedzeń określono warunki zjednoczenia Niemiec:
I posiedzenie odbyło się w maju 1990 r. w Bonn, na którym określono podstawowe sprawy będące przedmiotem traktatu;
II posiedzenie odbyło się w lipcu 1991 r., podczas którego polski rząd uregulował kwestię zachodniej granicy Polski, ale nie zgodzono się z nią;
III posiedzenie odbyło się w Moskwie, gdzie podpisano traktat o ostatecznej regulacji w odniesieniu do Niemiec. Traktat nawiązywał do pewnych zasad przyjętych w Poczdamie.
|
|
|
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
|
|
|
Dodawanie ocen dostępne tylko dla zalogowanych Użytkowników.
Proszę się zalogować lub zarejestrować, żeby móc dodawać oceny.
Brak ocen.
|
|
|
|
