Strona Główna · Prace · Dodaj PraceGrudnia 12 2024 06:41:16

Mapa Serwisu
Nawigacja
Strona Główna
Prace
Dodaj Prace
Kontakt
Szukaj
Jezyk Polski
WYPRACOWANIA
STRESZCZENIA
OPRACOWANIA
OMÓWIENIE LEKTUR
GRAMATYKA
BAJKI
PIEŁNI
MOTYW
INNE

Antyk
Łredniowiecze
Renesans
Barok
Oświecenie
Romantyzm
Pozytywizm
Młoda Polska
XX Lecie
Współczesność

Przedmioty ścisłe
Matematyka
Chemia
Fizyka
Informatyka
Pozostałe
Geografia
Biologia
Historia
JęZYK ANGIELSKI
Opracowania
Szukaj w serwisie
Szukaj:
Lektury w skrócie
Admin dnia grudnia 08 2006 13:51:38
Lektury w skrócie

ANTYGONA (SOFOKLES)

* Litość i trwogę, o którą chodzi Arystotelesowi, wywołuje konflikt między osobami bliskimi sobie: Antygoną i Kreonem.
* Muszą wybierać między wartościami równorzędnymi.
* Nad bohaterami ciązy klątwa bogów, dlatego każde ich przedsięwzięcie, każdy wybór musi skończyć się klęską.
* cel został osiągnięty: katharsis

| ŁREDNIOWIECZE |
LEGENDA O ŁW. ALEKSYM

* utwór hagiograficzny - pokazuje wzór idealnego świętego
* zawiera elementy fikcji
* teocentryzm, tomizm, asceza, abnegacja
* pokazuje żywot św. Aleksego, cel:
o wzór osobowy
o dzieło parenetyczne - konstruuje i propaguje wzory osobowe związane z pewnymi wyra¼nie określonymi rolami społecznymi
o doskonalenie cnoty i pobożności - do zbawienia
o przeciwieństwo zachodnioeuropejskiej ascezie franciszkańskiej

PIEŁN O ROLANDZIE

* chansons de geste (pieśn o czynach godnych upamiętnienia)
* ideał rycerza, pokazany na przykładzie czynów
* dzięki zdradzie Galeona (ojczyma Rolanda) Saraceni napadają na tylną straż wojsk Karola Wielkiego.
* hr. Roland bezgranicznie oddany:
o wierze chrześcijańskiej
o królowi i oczy¼nie
o rycerstwu (duma, honor...)
* umiera (nie wzywa posiłków) z twarzą zwróconą w stronę Hiszpanii (nie uciekał)
* nie jest postacią tragiczną: nie jest rozdarty wewnętrznie, mimo, że sie waha wobec śmierci swoich towarzyszy. Umiera, ale zostaje wywyższony po śmierci, składa lenno Bogu.

DZIEJE TRISTANA I IZOLDY

* Tristan poszukiwał dla króla Marka Pięknej Złotowłosej - Izoldy
* Matka Izoldy dała Brangien (służebnej Izoldy) napój miłosny (dla Marka i Izoldy). Przez przypadek wypija go Tristan i Złotowlosa.
* Tragiczne próby uratowania sytuacji, w koncu śmierć obu zakochanych (w tym samym dniu). Król Marek pochowal ich w bogatych trumnach, jednak nawet po śmierci ich milość żyła (pęd głogu).

SONETY (SęP SZARZYńSKI)

* "O WOJNIE NASZEJ, KTÓR¡ WIEDZIEMY Z SZATANEM, ŁWIATEM I CIA£EM"
o Człowiek toczy nieustanną walkę z Szatanem o swój byt
o źali się Bogu, nie wie co począć i prosi o pomoc. Jest zdecydowany, że odrzucając "dom-ciało" oraz "zbiegłe lubości" wraz z Bogiem będzie mógł tę walkę wygrać.
* "O NIETRWA£EJ MI£OŁCI RZECZY ŁWIATA TEGO"
o Celem miłości ma być Bóg, miłość do rzeczy nietrwałych również jest nietrwała.
o "Miłość jest własny bieg bycia naszego" -- życie człowieka nie może się bez niej obyć, trzeba jednak ją skierować w odpowiednią stronę.
o Nie przeminie jedynie to, co duchowe



| BAROK |
(SONET) DO TRUPA (ANDRZEJ MORSZTYN)

* koncept polega na zestawieniu położenia człowieka żyjącego, zakochanego z martwym. Cel: zaskoczenie i zastanowienie czytelnika nad nasuwającą się pointa.
* charakter monologu wygłaszanego przez nieszczęśliwie zakochanego do trupa.
* najpierw przedstawione sa podobieństwa, pó¼niej różnice - paradoksalnie - na korzyść trupa.

MARNOŁć (DANIEL NABOROWSKI)

* podjęcie tematyki filozoficzno-religijnej
* nawiązanie do biblijnej "Księgi Koheleta" mówiącej o sensie istnienia człowieka i o jego stosunku do rzeczy materialnych.

"Marność nad marnościami i wszystko marność"

* według poety natura ludzka sprawia, że bezustannym celem człowieka jest zdobywanie i gromadzenie dóbr. Takie rozmiłowanie w marności oddala ludzi od Boga. Nic, co ziemskie, nie da człowiekowi szczęśliowści.
* Poeta nie pochwala jednak ascezy, raczej stara sie znale¼ć "złoty środek" między doczesnością a duchowością. Jedyną stałą wartością jest Bóg.

| OŁWIECENIE |
KANDYD, CZYLI OPTYMIZM (WOLTER)

* powiastka filozoficzna, wymierzona w optymistyczny nurt filozofii oświecenia
* Kandyd ("uczciwy") i jego mistrz Pangloss są zwolennikami tej filozofii, lecz konfrontacja z przykrymi doświadczeniami życiowymi wykazuje jej niedorzeczność
* motyw wędrówki po różnych krainach (w tym po fantastycznej, utopijnej Eldorado), bohater w końcu odnajduje swoj sens zycia: ukochaną Kunegundę o "uprawa własnego ogródka" (trzeba się zająć sobą, nie mieszać się do innych spraw).

BAJKI (IGNACY KRASICKI)

"Szanujmy mądrych, przykładnych, chwalebnych
Łmiejmy sie z głupich, choć i z przewielebnych"

"I śmiech niekiedy może być nauką,
kiedy się z przywar, nie z ludzi natrząsa"

WSTęP DO BAJEK
poeta przytacza różne zaprzeczenia stereotypów, nastepuje pointa, bajka "wszystko być może", ten gatunek literacki czerpie swe tematy z życia, lecz nie traktuje całego świata zbyt serio. Bajką może być wszystko i nie musi być to prawda.
SZCZUR I KOT
atak na wadę ludzką: pychę. Maska: użycie zwierząt do przedstawienia cech ludzkich. Szczur chwali się przed rodzeństwem: pycha, człowiek śliski i nieprzyjemny. Kot, wykorzystujścy nieuwagę szczura, utożsamiany jest ze sprytem, drapieżnością, bezwzględnością. Pouczenie: trzeba kierować się skromnością, ponieważ można trafić na sprytniejszego lub silniejszego.
PTASZKI W KLATCE
pragnienie wolności jest tylko u tych, ktorzy jej zaznali. Młodzi, którzy się w niej nie zrodzili - tego nie rozumieją.
FILOZOF
ukazuje uczonego człowieka, przekonanego o własnej wszechwiedzy teoretyka, odrzucającego wiarę w Boga. Jednak gdy pada na niego choroba, nawraca się i zaczyna wierzyć "nie tylko w Pana Boga", ale rownież w "upiry". Ludzie są chwiejni we własnych poglądach i przekonaniach. Teoretyczne mądrości są często bezużyteczne, popadamy ze skrajności w skrajność.
GROCH PRZY DRODZE
"Niech się miary trzymają i starzy, i młodzi:
I ostrożność zbyteczna częstokroć zaszkodzi"
JAGNIę I WILCY
prawo jest stanowione przez silnych: "Zawżdy znajdzie przyczynę, kto zdobyczy pragnie.", "Smacznyś, słaby i w lesie!".
DEWOTKA
religijna obłuda i fałsz moralny: "Uchowaj, Panie Boże, takiej pobożności!"
KRUK I LIS
"Bywa czesto zwiedzionym, Kto lubi byc chwalonym"
MALARZE
"Piotr malował podobne, Jan piękniejsze twarze"

| ROMANTYZM |
CIERPIENIA M£ODEGO WERTERA (GOETHE)

* cechy Wertera, dlaczego taki koniec:
* nadwrażliwy, skłonny do refleksji nad sobą i światem
* usiłujący oderwać się od rzeczywistości poprzez:
o kontemplację natury, odpoczynek, sztukę, rozmyślania
* szczerze kochający czystą miłością (romantyczna), nieszczesliwą
* nic nie może stanąć na przeszkodzie owej miłości (wie, ze Lotta jest już zaręczona)
* miłość > rozum
* z miłością jest nierozerwalnie związane cierpienie
* cichy sprzeciw przeciw panującym stosunkom społecznym
* nie może zaspokoić swoich pragnień, nie może spełnić miłości - decyduje się na odejście i samobójczą śmierć.
* bohater werterowski - utożsamiany z bierną rezygnacją, nostalgią, apatyczną ucieczką w świat wewnętrzny, aż do spokojnie zaplanowanych decyzji samobójczych; ten, który nie umiał znale¼ć sensu życia, ucieka od współczesności w świat marzeń i wspomnień.

KROL OLSZYN (ELFÓW) (GOETHE)

* świat realny (ojciec) i fantastyczny (widziany oczami dziecka) w utworze się przenikajś i na siebie wpływaja (chłopiec umiera). Sś więc równie ważne.
* romantyzm ballady: wprowadzenie świata fantastycznego, elementy ludowe (baśń o królu), nastrój grozy, napięcia, tajemniczości, irracjonalizm.
* brak utylitarności i walorów dydaktycznych
* subiektywizm przekazu: każdy może dostrzec coś innego (mgła, król...)

RęKAWICZKA (SCHILLER)

* Marta lekceważy sobie Emroda, który ją kochał, wystawia go na niebezpieczną próbę. Nie postąpiłaby w ten sposób, gdyby go kochała.
* zaskakująca pointa ("Pani! Twych wdziękow nie trzeba mi wcale")
* Emrod pozostaje rycerzem, wykonuje prośbę osoby, której przyrzekł służyć
* romantyzm utworu: nawiązanie do średniowiecza, nieszczęśliwa miłość

GIAUR (BYRON)

* Giaur pokochał niewolnicę Hassana, Leilę. Ten zabił ją za niewierność. Bohater zemścił się, zabił Hassana, wstąpił do klasztoru.
* dręcza go wyrzuty sumienia, jednak nie mógł postąpiś inaczej i nie żałuje tego.
* kocha tylko jeden raz w życiu, nie może o Leili zapomnieć.
* bohater bajroniczny - uosabia romantyczne konflikty moralne i namiętności; bohater typu bajronicznego to tajemniczy człowiek o nieprzęcietnej indywidualności, skłócony ze światem i ze społeczeństwem, w którym przyszło mu żyć, przeżywający nieszczęśliwą miłość, prowadząca do tragicznych skutków;
* tajemniczość, orientalizm

KONRAD WALLENROD (ADAM MICKIEWICZ)

* porwanie, dzieciństwo i młodość spędzona wśród wrogów
* powrót na Litwę i małżeństwo z Aldoną
* udział w walkach z Krzyżakami, klęski
* plan, powrót do zakonu, zemsta na Krzyżakach i samobojcza śmierć
* bohater: rozdarty wewnętrznie (ojczyzna < = > honor, miłość), samotny bojownik, ma chwile załamania (pomaga mu Halban)
* wie, że nie ma odwrotu, po wykonaniu swojej misji - zabija się.
* wallenrodyzm - postawa bohatera romantycznego, oprócz cech typowo romantycznych, działa drogą podstępu i zdrady, ale dla wyższych wartości i dla dobra ogółu, ojczyzny.
* lu¼na kompozycja utworu, inwersja czasowa, bohater tragiczny, nawiązanie do średniowiecza, synkretyzm.

KORDIAN (JULIUSZ S£OWACKI)

* ideowa polemika z Mickiewiczem (Dziady III)
* zaczyna sie "produkcja" wodzów powstania listopadowego - przez diabła.
* młody Kordian zachowuje się podobnie jak Werter, jednak powtarza jakby cudze słowa, czerpie ideały romantyczne, ale żyje w świecie rzeczywistym. Jest więc konfrontacją tych ideałów z życiem.
* oświeceniowe/romantyczne opowiastki Grzegorza nie pobudzają Kordiana do czynu
* Nie da rady tak żyć, nie wychodzi mu nawet próba romantycznego samobójstwa.
* Wędrówka Kordiana. Miłością rządzą pieniądze, ludzie są brutalni i bez skrupułów wykorzystają naiwnego romantyka, nawet Papież nie chce mu (i Polsce) pomóc. Ideały romantyka - indywidualisty przegrywają.
* Na szczycie Mont Blanc następuje przemiana: Kordian odkrywa w sobie siłę porównywalną z Boską, czuje chęć "zawołania ludów" (powstanie). Odnajduje cel swojego życia: "Polska Winkelriedem narodów". W fantastyczny sposób Kordian przenosi się do Polski.
* Spisek koronacyjny: Kordian chce zebrać lud i zabić cara. Ci nie chcą, więc decyduje się sam. Przegrywa, to jest ponad jego siły. Romantyczna walka w pojedynkę również nie ma sensu.
* Ogólnie (nawiązanie do powstania listopadowego) klęska ideałów romantycznych w konfrontacji z rzeczywistością.
* świat realny miesza się z fantastycznym, synkretyzm rodzajowy, otwarte zakończenie

LILIE (ADAM MICKIEWICZ)

* "Pani zabija Pana" wracającego z wyprawy wojennej, grzebie go i na grobie sadzi lilie
* Mickiewicz wykorzystał znana pieśń ludową o zabiciu męża przez niewierną żonę (Bolesław Łmiały w czasie wyprawy wojennej wyznaczył kary dla niewiernych żon żolnierzy, które zdradziły w czasie ich nieobecnosci)
* nieuchronność kary, jaką muszą ponieść wszyscy zbrodniarze
* wraz z wiarołomną żoną pod ziemie zapadną się również zdradzieccy bracia zabitego Pana. Nikt winny nie ujdzie sprawiedliwości.
* nie ma zbrodni bez kary, jaka zbrodnia, taka kara.
* studium psychologiczne, wizerunek kobiety dręczonej wyrzutami sumienia i strachem przed zdemaskowaniem (vide Makbet)
* szczególną rolę odgrywa natura: opisy wrogich odgłosów przyrody (wszystko się mści na morderczyni) wywołują specyficzny, tajemniczy nastrój i stanowią obraz świata wewnętrznego przeżyć bohaterów.

| POZYTYWIZM |
OJCIEC GORIOT (BALZAC)

* powieść realistyczna, narrator wszechwiedzący, wszechobecny, sam decyduje co nam ujawnić, co zataić (tajemniczość), bezpośrednie zwroty do czytelnika, obiektywizacja narracji - opinie bohaterów
* rodzaj opowiadania, relacji, retrospekcje
* rozbudowana psychika bohaterów (zgodne z cechami powieści realistycznej)
* Córki ojca Goriot: Anastazja i Delfina (w niej się zakochuje)
* dramat ojca: jest jego wina, nie potrafił wpoić córkom żadnych wartości
* poświęcił wszystko córkom (z miłości do nich), nie zyskując w zamian niczego, nawet szacunku (inny rodzaj romantycznej, nieszczęśliwej miłości?)
* rola miasta (Paryż):
o wpływa na bohaterów, sprzeciwia im się
o łączy wszystkie wątki: jest więc bohaterem głównym powieści
o Rastignac pod koniec dorósł do konfrontacji z miastem "Teraz sie spróbujemy!"
* karierę się robi "błyskiem geniuszu albo zręcznością zepsucia".

LALKA (BOLESLAW PRUS)

* powieść realistyczna (przełom myślowy: romantyzm/pozytywizm)
* technika nawarstwiania motywów, synkretyzm (pamiętnik Rzeckiego)
* obraz społeczeństwa: dla arystokracji ważniejsze są tytuły od uczciwości
* Wokulski jako ideał kupca. Możemy prześledzić los ideału. Jest na zmianę romantykiem i pozytywistą, zarówno w miłości jak i w interesach
* Ma różne ideały: nauka, Polska, kupiectwo, Izabela £ęcka. Poświęca się tym ideałom całkowicie i porzuca, poznając ich bezsens.
* autor poprzez utwór zadaje pytania, nie daje jasnych odpowiedzi, nie możemy odpowiedzieć, czy ważniejsze są pieniądze, poświecenie dla innych, miłość czy nauka. Wiemy natomiast, jak postępować nie można i do czego to prowadzi.
* przeciwieństwo po części romantycznego Wokulskiego to pozytywistyczni źydzi (pieniądz, utylitaryzm...)
* przykład bohatera, który wie, co robi: Ochocki, naukowiec, połączył własną pasję z użytecznością publiczną
* otwarta kompozycja utworu, nie wiemy, czy Wokulski romantycznie zginął pod gruzami zamku, czy pozytywistycznie rzucił się w wir nauki w Paryzu

OMY£KA (BOLES£AW PRUS)

* o powstaniu styczniowym mówi się w czasie dnia powszedniego
* wojna jest jednym z wielu wydarzeń, ludzie martwią się o siebie
* nie ma opisu powstania, tylko ludzi; opis z perspektywy jednego domostwa
* kasjer: zostaje wydelegowany na powstańca, lokalnego bohatera; usankcjonowanie własnej bierności.
* całe powstanie jest omyłką, bohaterami zostają kłamcy, ci, którzy potrafią mówić, nie walczyć, prawdziwi patrioci są wieszani jako zdrajcy
* nie ma krytyki powstania jako takiego, skrytykowani są ludzie, którzy nie dorośli do zrywu: z armią tchórzy nie można wygrać powstania.

| MLODA POLSKA |
ZBRODNIA I KARA (FIODOR DOSTOJEWSKI)

* powieść realistyczna, psycholigiczna: większość to opis przeżyć wewnętrznych bohatera, tło jest tylko zarysowane
* narrator zwraca uwagę, ze jest: używa mowy pozornie zależnej (mówi słowami bohatera)
* fabuła liniowa, główny wątek (i pomniejsze poboczne, retrospekcje)
* Rodion Raskolnikow nie uważa, żeby popełnił zbrodnię (chociaż tak się zachowuje), gdyż wyznaje teorie Nietzschego o istnieniu jednostek wyższych, które mogą decydować o życiu innych dla pewnych celów. Bohater doszedł do wniosku, że życie jednej osoby można poświecić dla dobra innych. Jednak mylił się, nie był w stanie wziąć na siebie odpowiedzialności.
* nie istnieje mniejsze zło, autor jednak nie neguje istnienia jednostek "nad" (vide Napoleon). Wiemy tylko, ze Rodion nią nie jest.
* jest to wyraz buntu wobec świata, Raskolnikow nie chciał się dostosować, uważał, że tak nie powinno być i, w przeciwieństwie do kolegów - studentów, postanowił działać, a nie tylko o tym mówić.
* zło jest w planie Boskim, człowiek nie powinien się do tego mieszać, bo spotka go klęska. Jednak zmartwychwstanie jest możliwe, pokuta i kara za grzech (optymistyczne zakończenie): moralna i wobec spoleczeństwa
* Raskolnikow jako jednosobowa rewolucja, ponosi klęskę (vide Kordian)
* to Sonia (która się przystosowała do tego brudnego świata) ma rację: zło trzeba zaakceptować, a lekarstwem na życie jest miłość. Tylko ludzie niekochający są nieszcześliwi.
* Rodion ponosi zasłuzoną karę i spełnia ona swe zadanie: w czasie prac na Syberii Raskolnikow zrozumiał swój błąd i zgadza się z Sonia.

POEZJA (BAUDELAIRE)

* PADLINA
o wstrząsający obraz spaceru z ukochaną
o niby-romantyczna przechadzka skontrastowana z opisem zwłok rozkładającej się kobiety, drastyczne szczegóły.
o najbardziej szokująca jest konkluzja utworu: "taka i ty będziesz moja ukochana - upodobnisz się do tego błota".
o świadectwo przemijalności, barokowy obraz nietrwałości ludzkiego życia i urody ciała (symbol przemijania)
o Miłość jest tak silną wartością, że nie ulega czasowi albo nienaruszalny jest tylko ten, kto ją odczuwa (poeta)
* ALBATROS
o porównanie albatrosa do poety
o ptak sprowadzony siłą na ziemię staje się niezdarnym pośmiewiskiem, potykającym się o swoje olbrzymie skrzydła

"Poeta jest podobny księciu na obłoku,
Który brata sie z burzą, a szydzi z łucznika;
Lecz spędzony na ziemię i szczuty co kroku,
Wiecznie się o swe skrzydła olbrzymie potyka."

o Poeta jest kimś "nad" lud¼mi, z góry widzi więcej, szydzi z nich, jest wolny i potężny dopóki zajmuje się sprawami wyższymi niż człowiek.

ROZDZIOBI¡ NAS KRUKI, WRONY... (STEFAN źEROMSKI)

* problematyka powstania styczniowego
* zamordowany przez Moskali "ostatni" powstaniec - Szymon Winrych
* przyczyny kleski: niechętne powstaniu stronnictwa, nieprzyciągniecie do powstania chłopstwa (i ich stosunek do powstanców), "jakość" samych powstańców (Winrych jest podpity, wraca z jakiejś "balangi", w obliczu śmierci zrzuca maskę odważnego powstańca gotowego poswięcić się dla narodu i płacząc przywołuje matkę.
* chłopi nie czują żadnej tożsamosci narodowej, nie są uświadomieni politycznie; winę za to ponoszą ci, którzy doprowadzili do zdziczenia chłopów.

POEZJA (PRZERWA-TETMAJER)

* KONIEC WIEKU XIX
o wiersz pesymistyczny, rysuje sylwetkę dekadenta, dla którego życie jest udręką i wobec którego jest bezsilny; jest przekonany o bezsensownosci jakiegokolwiek czynu, jakiejkolwiek reakcji; zdaje sobie sprawę z końca, z upadku, jednak pozostaje bierny;
o problematyka dekadentyzmu, niemocy działania, bezsensu wszelkiej aktywności. Przekleństwo, ironia, wzgarda, rozpacz, walka, byt przyszły, użycie - kolejno wymieniane formy przeciwdziałania człowieka nastrojom schyłkowym, okazują się nieprzydatne, względne, pozbawione sensu. Zapytuje więc poeta dramatycznym zdaniem: "Ale czyż mrówka rzucona na szyny może walczyć z pociągiem, nadchodzącym w pędzie?"
o katastroficzna wizja człowieka wrzuconego w wir historii dziejów, wir "nadchodzący w pędzie" i niszczący kulturę, cywilizację.
* HYMN DO NIRWANY
o wyraz tęsknoty za unicestwieniem, modlitwa o stan bezczucia, który oderwie poetę od zła, miernoty, od konieczności myślenia i patrzenia na świat;
* EVVIVA L'ARTE
o krytyka pod adresem społeczeństwa, w którym pogoń za dobrobytem, za pieniądzem przesłania te ludzkie potrzeby, które wzbogacają duszę, czyli wartości duchowe przekazywane przez poetów, "życie nasze nic nie warte"
* MELODIA MGIE£ NOCNYCH
o żeby zobaczyć rzeczywistość, trzeba ją zatrzymać, jest bardzo ulotna, wszystko jest bardzo delikatne, łatwo to zbudzić.
o istotne jest wrażenie, jakie wywołują, a nie sam opis (impresjonizm)
o brak wyra¼nych konturów, wszystko jest niestabilne
* WIDOK ZE ŁWINICY DO DOLINY WIERCHCICHEJ
o kontrasty kolorów, wszystko jest spowite mgłą, plamy barw, nie widać wyra¼nie
o różnorodność dzwięków, zapachów i widoków, wrażenia odbierane za pomocą zmysłów (empiryzm)

# POEZJA (JAN KASPROWICZ) W CHA£UPIE

* opis chłopskiej chałupy i dwóch kobiet, nędza, nawet kilkunastoletnia dziewczyna, mimo, że ładna - ma nieczyste sny.

# KRZAK DZIKIEJ RÓźY (W CIEMNYCH SMRECZYNACH)

* krzak drży o swoje życie, stara limba dowodzi, jak szybko przemija czas, jak łatwo może się zmienić piękno i młodość w chorobę, brzydotę;

# HYMNY

* nawiązują do hymnów średniowiecznych; wykorzystuje ówczesne pojmowanie Boga, aby rozpatrzyć problem dobra i zła, grzechu i winy, stosunku Stwórcy do świata i człowieka. Hymny sa pesymistyczne, katastroficzne.
* "Łwięty Boże" - życie jest męką, człowiek nawet w Bogu nie znajduje oparcia, w takiej sytuacji triumfuje Szatan
* "Dies irae" (dzień gniewu) - wizja apokaliptyczna końca świata i Sądu Ostatecznego. Poeta pyta, czy Bóg może karać ludzi za zło skoro stworzył dobro i zło, wyrażając zgodę na ich współistnienie.

| DWUDZIESTOLECIE MIęDZYWOJENNE |
SKLEPY CYNAMONOWE (BRUNO SCHULZ)

* przede wszystkim najważniejszy jest opis wrażenia, subiektywnej rzeczywistości widzianej oczami dziecka (impresjonizm)
* narrator wraca do stanu świadomości dziecka, cofa sie jakby w czasie i przeżywa to jeszcze raz
* kreacjonizm: deformacja świata rzeczywistego i w tym zmienionym świecie trzeba wszystko rozpatrywać
* brak kompozycji: nie ma zakończenia, akcji itp.
* bankructwo realności i człowieka - demiurga (ojciec i wszyscy inni)
* przykład tandety stworzonej przez człowieka to ul. Krokodyli, to, co stworzą ludzie jest wybrakowane, niepełne. Jako istota skażona sama nie może stworzyć niczego doskonałego
* kreacja dorosłego przebiega poprzez modyfikacje "masy", kreacjonizm dziecka polega na innym odbiorze (a nie na fizycznej przemianie)
* tylko dziecko (w stanie świadomości dziecka) ma możliwość kreowania świata idealnego, ono tworzy lepszy świat, gdyż potrafi dostrzegać brzydotę, a przede wszystkim: piękno.

FERDYDURKE (WITOLD GOMBROWICZ)

* powieść - prowokacja
* 3 etapy: szkoła (infantylizacja), miasto (nowoczesność) i wieś (konserwatyzm) - wedrówka a'la "Boska Komedia" Dantego
* główny problem utworu: forma; absurdalny świat.
* gęba = forma, człowiek sobie narzuca pewną wizję i zachowania (albo jest mu ona narzucona)
* wydaje się, że parobek jest tak prosty, że formy nie ma: jednak ma formę właśnie parobka, to jest jego schemat
* przed formą więc nie ma ucieczki (a ludzie uciekaja, nie chca być nazwani niedojrzałymi, nieokreślonymi), chyba, ze w inna formę.
* forma ogranicza człowieka, zamyka go w schemat i w ten sposób jest widzialny dla innych, nie pozwala na pokazanie całego "ja" (ową maskę daje każdemu i drugi człowiek i on sam)
* człowiek wejdzie do swojej formy, zamknie się w niej i nie będzie potrafił się z niej wyrwać - i to jest niebezpieczeństwo.

SZEWCY (WITKIEWICZ)

* dramat
* ciągla transformacja i rozwój społeczeństwa
* kilka rewolucji, niszczą się nawzajem, samodestrukcja
* rewolucja to owoc walki klas
* szewcy: funkcja reprezentacyjna, pracować będzie hiperrobociarz.
* zatracenie metafizycznych wartości, indywidualistów i jednostek (wszyscy zachowują się tak samo, mówią tak samo), pozostanie tylko Miasto, Masa i Maszyny pracujące i osoby, ktore będą tym sterować
* klęska jest nieunikniona, autor wyra¼nie się jej boi (Witkacy z tego powodu nawet popelnił samobójstwo)

PROCES (FRANZ KAFKA)

* wszystko przebiega jak koszmar senny, gdyż świat jest absurdem i wszystko, co się dzieje też
* proces trwa bez przyczyn i dowodów, Jozef K. przechodzi fazy buntu i uległości, wędruje po mieście, odwiedza różne miejsca i rozmawia z lud¼mi starając się czegoś dowiedzieć o swojej "sprawie".
* cechy instytucji sądowniczej: wszechobecna, wszechmocna, istnieje sama dla siebie i sama z siebie, jest niewidzialna, nieodgadniona, wszechwiedząca i nieomylna <= to są przymioty boskie, jest najwyższą instancją.
* rozpatrywanie w kategoriach "sąd" i zwykły "proces" - absurd, koszmar.
* jest to metoda na ludzi, ci stają się pokorni i malutcy (w każdej chwili może ich spotkać kara)
* istotą procesu jest jego trwanie (nie są ważne oskarżenie, dowody itd)
* biurokracja
* proces jako metafora życia (Jozef K. jak dziecko: najpierw nic nie wie, pó¼niej zadaje pytania, dostaje wymijające odpowiedzi, ale jednak poznaje. Pó¼niej irytacja, pytanie o istotę życia i w końcu uległość)
* istota życia - służyć systemowi, być jego częścią (parabola XX w.)

POEZJA (BOLES£AW LEŁMIAN)
Łwiatopoglad poetyki Leśmiana wyrastał z tradycji modernistycznej, a zwłaszcza z inspiracji filozoficznych Bergsona. W myśl intuicjonistycznych a zatem także idealistycznych poglądów Bergsona w świecie - naturze odbywa się nieustanna walka pomiędzy bezładną materią, tworzącą ów świat, a duchem, stanowiącym życiową, twórczą siłę, decydującą o jego rozwoju. Wszechświat poddany działaniu tych antagonistyczncyh sił nie może osiągnąć formy skończonej, nieustannie się staje, nieustannie przybiera nowe kształty. A zatem, w myśl metafizyki Leśmiana, zarówno świat, jak i wszelkie istnienie mogą przybierać formy racjonalnie niepojęte i wymykające się tradycyjnym normom rozumienia.

* METAFIZYKA
o rozważania natury egzystencjalnej, akcentowanie dramatyzmu ludzkiego życia: człowiek "wrzucony w istnienie" jest skazany na świat ciągłych zmian i przeobrażeń, świat, w którym nigdy nie może się czuć bezpiecznie.
o człowiek poddany jest pędowi życia, który powoduje nieustanną zmienność i niestabilność istnienia.
* DZIEWCZYNA
o życie ludzkie jest nieustannym poszukiwaniem, przebijaniem się przez mur niezrozumienia i przypadkowości.
o obraz braci, ich cieni i młotów jest właśnie symbolem sytuacji człowieka "wrzuconego w istnienie".
o zarazem przestroga przed uleganiem fałszywym wyobrażeniom i mitom: za murem bywa pustka.
o jednak trzeba walczyć i dązyć do poznania, celem powinno być właśnie samo dążenie, sama wiara.
o istotą wiary jest wiara, nie działanie.
* SNIGROBEK; PO CO TYLE ŁWIEC NADE MN¡, TYLE TWARZY?...
o w nieustannie zmieniającym świecie wszystko jest możliwe
o każdy byt podlega jedynie przeobrażeniu, przemianie swego stanu skupienia, ale nie istoty. Wszelkie życie nigdy nie umiera.
o język fantastyczny, pełen fantastycznych obrazów i wizji
* DUSIO£EK
o Dusiołek zaczerpnięty z ludowych opowieści. Wszystko jest tworem Boga, jednak człowiek ma wątpliwość, czy wszystko to jest dobre:

"Nie dość ci, źeś potworzy£ mnie, szkapę i wołka,
Jeszcze musiał takiego zmajstrowac Dusiołka?"

o wszystko co stworzył Bóg jest przeciwko człowiekowi (nawet zwierzęta)
* W MALINOWYM CHRUŁNIAKU...
o miłość jest jedynym uczuciem, które hamuje zmienność i pęd człowieka, jest jedyną wartością stałą (Schopenhauer)
o to, co ma związek z miłością (maliny) jest piękne i czyste, reszta przyrody jest wybrakowana, chora: miłość uzdrawia.
o konfesyjność poetyckiego cyklu wyraża się także opisaniem intymnej sfery doświadczeń miłosnych, język symboliczny odwołuje się do natury i pozwala ukazać najgłębsze doznania erotyczne
* PAN B£YSZCZYńSKI
o Bohater utworu jest obdarzony mocą twórczą, zdolną zadziwić samego Boga: kreuje własny świat widm.
o Rywalizacja o panowanie na świecie, prawo człowieka do budowania �wiatów i do siły twórczej, która tkwi w ludzkiej fantazji.
o człowiek zdaje sobie sprawę z tego, że jest to "ułuda nikłej chwili", jednak cieszy się tą chwilą, ma coś wlasnego, wykreowanego przez siebie

| LITERATURA WSPOLCZESNA |
KONOPIELKA (EDWARD REDLIńSKI)

* charakter chłopa, światopogląd, życie na wsi, język - w utworze to wszystko są stereotypy, często nawet wyolbrzymione i bardzo dosłownie pokazane
* cel takiego obrazu: nie wyśmiewanie chłopstwa, lecz literatury, która życie na wsi takie kreuje, właśnie stereotypy (wytwór inteligencji)
* ład i chaos: chłopom nie jest potrzebna wiedza - gdyż na swoim poziomie wiedzą wszystko, co potrzebują i nie są prymitywni.
* urzędnicy chcą niejako na siłę ich "uszczęśliwić" i to jest złe, gdyż cywilizacja wprowadza chaos w świat chłopow (koszą żyto)

MA£A APOKALIPSA (TADEUSZ KONWICKI)

* "Jestem poszukiwaczem prawdy" - wędrówka bohatera po świecie apokalipsy
* apokalipsa = objawienie, tutaj: końca świata (ew. końca życia)
* bohater zatracił sens wszystkiego (przede wszystkim sens życia), musi sobie poszukać motywacji do czegokolwiek (także do samobójstwa)
* totalitarny świat: nie ma kalendarza, wszystko jest wielką niewiadomą, z samej apokalipsy niewielu zdaje sobie sprawę (świat podobny do tego z "Procesu" Kafki)
* rola opozycji: ła¼nia moralna, władza na nią pozwala, gdyż jest pod kontrolą
* trzeba wstrząsnać lud¼mi, żeby zauważyli, co się dzieje (może przywykli do sytuacji, która zmieniła się płynnie)

DźUMA (ALBERT CAMUS)

* "jest rzeczą rownie rozsądną ukazać jakiś rodzaj uwięzienia przez inny, jak ujrzeć coś, co istnieje rzeczywiście przec coś innego, co nie istnieje" - dżuma jest metaforą, opisuje coś nierzeczywistego przez coś rzeczywistego, sposób ukazania problemu
* w Oranie ludzie nie muszą się określać, żyją z przyzwyczajenia, są trybikami maszyny, jaką jest miasto, ubrani w schematy.
* wybucha dżuma i ludzie zostali wytrąceni z ich schematów, muszą dokonać samookreślenia (i to jest ich tragedia, nie potrafią się znale¼ć)
* z początku mieszkańcy bagatelizują sprawę, nie bardzo chcą uwierzyć, że w ich życiu mają zajść jakieś zmiany, wybiegają myślami w przód, "jak już to się skończy".
* po¼niej są rożne rodzaje reakcji: chęć ucieczki (dziennikarz), wykorzystanie sytuacji (Grand - pisze książkę; kupcy), próby walki z zarazą (dr Rieux i Tarrou)
* "Dżuma" jako traktat o wolności człowieka. Zaraza jest jednym z wielu ograniczeń wolności - uwięzienie absolutne, każdy nosi w sobie dżumę, to ona dyktuje warunki: kiedy przyjdzie, kiedy odejdzie. Ludzie nie decydują.
* zadaniem ludzi jest być w pogotowiu i mieć świadomość (wiedza i pamięć), że dżuma jest = moralitet (pokazanie właściwych zachowań i dyskusja)
* dzięki dżumie ludzie mogą się określić, poznać siebie, dobro i zło
* zakończenie można rozpatrywać dwojako:
o pozytywne, bo: ludzie brali udział w akcjach oczyszczania miasta, większość nie uległa panice i dostosowała się do sytuacji, w momencie zagrożenia potrafiła działać
o negatywne, bo: po epidemii ludzie myślą, że są zwycięzcami, świętują, a przecież dżuma nie zginęla, tylko odeszła (bo tak chciała, nie dlatego, ze ją pokonali ludzie). sytuacja może się więc powtórzyć.

8722Czytań
Student

Analiza finansowa i           strategiczna
Bankowość
Ekonometria
Ekonomia - definicje
Filozofia
Finanse
Handel Zagraniczny
Historia gospodarcza
Historia myśli
          ekonomicznej

Integracja europejska
Logistyka
Makroekonomia
Marketing
Mikroekonomia
Ochrona środowiska
Podatki
Polityka
Prawo
Psychologia
Rachununkowość
Rynek kapitałowy
Socjologia
Statystyka
Stosunki
          międzynarodowe

Ubezpieczenia i ryzyko
Zarządzanie
Strona Główna · Prace · Dodaj Prace
Copyright © opracowania.info 2006
Wszystkie materialy zawarte na tej stronie sa wlasnoscią ich autora, nie ponosze odpowiedzialnosci za tresci zawarte w nich.
6208051 Unikalnych wizyt
Powered by Php-Fusion 2003-2005 and opracowania
Opracowania1 Opracowania2 Opracowania3 Opracowania4 Opracowania5 Opracowania6 Opracowania7 Opracowania8 Opracowania9 Opracowania10 Opracowania11 Opracowania12 Opracowania13 Opracowania14 Opracowania15 Opracowania16 Opracowania17 Opracowania18 Opracowania19 Opracowania20 Opracowania21 Opracowania22 Opracowania23 Opracowania24 Opracowania25 Opracowania26 Opracowania27 Opracowania28 Opracowania29 Opracowania30 Opracowania31 Opracowania32 Opracowania33 Opracowania34 Opracowania35 Opracowania36 Opracowania37 Opracowania38 Opracowania39