Mapa Serwisu
|
| F A C T O R I N G |
|
Admin1 dnia lutego 28 2007 22:08:45
|
F A C T O R I N G
Wraz ze zmianą ustroju gospodarczego w Polsce oraz bardzo dynamicznym rozwojem przedsiębiorstw, na rynku pojawiły się nowe instrumenty finansowe zapewniające im pozyskiwanie środków na finansowanie działalności. Obecnie firmy oprócz klasycznego kredytu bankowego mogą wykorzystywać również inne ¼ródła finansowania, wśród których na pierwszym miejscu należy wymienić faktoring.
W najszerszym pojęciu faktoring jest definiowany jako forma zasilania środkami pieniężnymi przedsiębiorstwa, polegająca na finansowaniu przez FAKTORA (firma faktoringowa, bank) kredytu kupieckiego udzielanego przez przedsiębiorstwo (DOSTAWCę) jego ODBIORCOM (kontrahentom), a także szeroko pojętym administrowaniu wierzytelnościami (m.in. monitorowaniu przebiegu spłat, inkasowaniu i rozliczaniu). Finansowanie to jest oparte
o wykup wierzytelności, jakie dostawca posiada wobec swych kontrahentów, powstałych
w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, przed terminem ich wymagalności.
Wokół genezy instytucji prawnej, jaką jest factoring powstały pewne kontrowersje wśród autorów, którzy poświęcają swą uwagę aspektom historycznym. Jedni z tych autorów twierdzą, że factoring jest instytucją nową, bo sięgającą swymi początkami lat’30 XX
wieku. Inni zaś badacze poszukują teraz pra¼ródła factoringu w starożytnej Babilonii. Jeszcze inni są zdania, że podmiot określany mianem "factora" znany był w XIV wieku i że odnoszono to określenie wówczas na zasadach synonimu do mandatariusza (agenta)
i komisanta w rozwijającej się dziedzinie handlu kolonialnego. Anglicy zaś w toku kolonizacji Indii Wschodnich już w XVIII w. posługiwali się w dziedzinie handlu factorami, do których zadań należało nie tylko pośrednictwo w sprzedaży towarów, ale także udzielanie zaliczek na poczet dostaw towarów z Anglii. Zdaje się natomiast nie budzić sporów fakt, że centrum nowoczesnej działalności factoringowej stała się Ameryka Północna, i to już
w drugiej połowie XIX w. W początkowej fazie działalność amerykańskich instytucji factoringowych wyrażała się w przyjmowaniu od wytwórców towarów - niejako w komis. Działo się tak głównie w dziedzinie przemysłu tekstylnego. Z czasem jednak, kiedy to tekstylia importowane z Europy zaczęto poddawać dość wysokim cłom, zaś poszczególni przemysłowcy poczęli tworzyć własne systemy dystrybucyjne, i to głównie o charakterze bezpośrednim, faktorzy amerykańscy poczuli się zmuszeni do dokonywania rekonstrukcji swych przedsiębiorstw. Z dotychczasowych faktorów zajmujących się głównie pośrednictwem w zbywaniu cudzych towarów (agent factoring), stawali się oni instytucjami (organizacjami) finansującymi dostawców tych towarów (credit factoring). Rychło też rozwinęli oni specjalne know how co do uprawianego przez nich typu finansowania swych klientów przez dyskonto i ściąganie (egzekwowanie) przejmowanych od nich wierzytelności pieniężnych, połączonego z równoczesnym przejmowaniem na siebie ryzyka kredytowego, które wyrażało się w tych wypadkach w ryzyku ściągalności tych należności od dłużników.
Do zakresu swej działalności factorzy włączyli następnie:
prowadzenie buchalterii (ksiąg) przedsiębiorców, którzy dostarczali im towary,
wypłacanie zaliczek pieniężnych na poczet przyszłych należności kontrahentów dostarczających im towary do sprzedaży oraz
udzielania pożyczek pieniężnych umożliwiających dostawcom nabywanie surowców
i wytwarzanie produktów końcowych.
Amerykańskie przedsiębiorstwa factoringowe zaczęły następnie prowadzić działalność typową dla tradycyjnych instytucji bankowych. Wyrażała się ona m.in. w zawieraniu
z dostawcami towarów umów o przelew wierzytelności wynikających z umów sprzedaży (dostawy) ich towarów, jakie dochodziły do skutku pomiędzy nimi a odbiorcami (nabywcami) tych towarów. Swą pierwotną działalność na tym odcinku przedsiębiorstwa factoringowe zaczęły z kolei poszerzać o przejmowanie ryzyka wypłacalności nabywców towarów dostarczonych im przez przedsiębiorstwa wytwórcze i handlowe, a więc ryzyka wypłacalności dłużników tych przedsiębiorstw.
Do zakresu swej działalności faktorzy ci włączyli także gromadzenie danych co do wiarygodności kredytowej podmiotów ubiegających się o pożyczki.
Do rozpowszechnienia się działalności amerykańskich factorów na prawie wszystkie dziedziny produkcji, handlu i usług doszło po zakończeniu drugiej wojny światowej. Dla zobrazowania stopnia rozpowszechnienia się factoringu w USA wystarczy powiedzieć, że prawie 90% wytwórców artykułów tekstylnych korzysta tam dziś z tej instytucji prawnej.
W zachodnioeuropejskich krajach przemysłowych instytucja factoringu pojawiła się
w połowie lat’50-tych i od razu zaczęła się umacniać. Powstające banki factoringowe
i wyspecjalizowane przedsiębiorstwa (spółki) factoringowe dążyły od razu do łączenia się
w wielu krajach w odpowiednie związki factoringowe. Spośród wielu takich związków wypada przykładowo wymienić Deutscher Factoring - Yerband powstały już w 1974 r. we Frankfurcie nad Menem, w którym zrzeszone są najwięcej znaczące banki factoringowe
i inne instytucjefactoringowe. Potężne związki factoringowe powstały także we Francji
i Wielkiej Brytanii.
Gospodarczą przyczyną rozpowszechniania się instytucji factoringu był notoryczny brak dostatecznego kapitału w wielu poważnych nawet przedsiębiorstwach. Na drodze factoringu zapewniały one sobie stały i szybki dopływ pieniędzy, jakie uzyskiwały one od factorów.
Lojalnie trzeba też w tym miejscu powiedzieć o tym, że w początkowej fazie europejskiemu factoringowi towarzyszyły obawy przed wyobcowaniem się przedsiębiorców względem swoich partnerów umownych (nabywców towarów i usługobiorców). W następstwie stosowania factoringu wyra¼nemu osłabieniu ulegały wszak bezpośrednie kontakty między przedsiębiorcami
a ich klientami (dłużnikami). Osłabieniu bezpośrednich więzi prawnych, gospodarczych
i handlowych sprzyjało wszak włączanie ogniwa pośredniego w postaci organizacji factoringowej, a więc banku factoringowego lub spółki factoringowej (a nawet factora jedoosobowego). Obawy te wzmagał lęk przed popadaniem przedsiębiorców w daleko sięgającą zależność gospodarczą od factorów. Zdawano sobie bowiem sprawę i z tego, że na tej drodze factorzy uzyskiwali cenne dane dotyczące organizacji, sytuacji gospodarczej
i zamiarów rozbudowy przedsiębiorstw należących do ich partnerów.
Wszystkie te obawy i zastrzeżenia okazały się z czasem nie uzasadnione, albowiem factoring nie tylko nie zaszkodził rozojowi zaiteresowanych nim przedsiębiorstw, ale przeciwnie - zaczął sprzyjać intensyfikacji ich dzialalności organizacyjnej i gospodarczej.
Już w początkowej fazie funkcjonowania w praktyce factoringu w USA przedsiębiorstwa zajmujące się factoringiem zaczęły powoływać do życia organizacje factoringowe. Organizacje te ulegały intensywnej rozbudowie zrzeszając coraz liczniejsze przedsiębiorstwa factoringowe
z wielu krajów świata. W konsekwencji w gospodarce światowej zaczęły pojawiać się międzynarodowe przedsiębiorstwa factoringowe, które z kolei przystąpiły da tworzenia między sobą międzynarodowych grup factoringowych. Wystarczy tu wymienić tytułem przykładu: International Factors Group, Walter E.Heller Factoring lub The Association of British Factors.
Coraz szerszemu rozpowszechnianiu się instytucji factoringu w dobie nam współczesnej sprzyja jego doniosłe znaczenie gospodarcze. Przedsiębiorcy czerpiący korzyści majątkowe
z factoringu rekrutują się dziś prawie ze wszystkich dziedzin gospodarczych. Badania wykazują, że szczególną pozycję zajmują w tej dziedzinie przedsiębiorstwa przemysłu tekstylnego i metalowego oraz przemysłu tworzyw sztucznych i wielu dóbr konsumpcyjnych.
Międzynarodowe znaczenie powstałych organizacji factoringowych ciągle wzrasta, albowiem ich rola nie ogranicza się jedynie do formalnego zrzeszania przedsiębiorstw factoringowych, ale wyraża się równocześnie w czynnym udziale w tworzeniu podstawowych zasad prawnych odnoszących się do factoringu, w opracowywaniu wzorcowych umów factoringu oraz
w udzielaniu instruktażu w dziedzinie kształtowania tych umów. Niektóre z tych oraganizacji uczestniczyły także w pracach nad przygotowaniem projektu międzynarodowej konwencji factoringu.
Faktoring - to forma krótkoterminowego finansowania transakcji handlowych. £ączy
w sobie następujące cechy:
cesji wierzytelności (sprzedaży),
umowy – zlecenia,
dyskonta.
Jest to usługa polegająca na nabywaniu wierzytelności dostawcy towarów bąd¼ usług przez specjalistyczne instytucje faktoringowe oraz świadczenie dodatkowych usług z tym związanych. Instytucja świadcząca usługi faktoringowe zobowiązuje się ściągnąć przyjęte wierzytelności handlowe klienta, udzielając jednocześnie pod nie kredytu lub zaliczki. Wysokość zaliczki zależy od wielkości wierzytelności. Jest ona jednak wypłacona dopiero po upływie terminu płatności długu lub po ściągnięciu należności. Stanowi zazwyczaj 75 - 80% ponieważ reszta przeznaczona jest na odsetki i prowizję. Faktoring obejmuje wierzytelności przedsiębiorców, które powinny być zaspokojone przez dłużników w terminie od 7 do 210 dni (wierzytelności krótkoterminowe) lub wcześniej ustalonego, dłuższego okresu.
Istota faktorignu sprowadza się do nabywania od przedsiębiorców (faktorantów) wierzytelności oraz świadczenia dodatkowych usług.
Do dodatkowych usług należą m.in.:
ściąganie należności,
kierowanie upomnień do opieszałych dłużników,
windykacja należności,
okresowe badanie sytuacji ekonomiczno – finansowej dłużników,
udzielanie kredytów i pożyczek, związanych z umową faktoringu,
prowadzenie rozliczeń transakcji między faktorantem i dłu¼nikarni,
prowadzenie ksiąg handlowych i rozrachunkowych faktoranta, - opracowywanie planów rozwoju firmy,
analiza statystyczna przedsiębiorstwa,
zbieranie informacji gaspodarczych,
działalność marketingowa (w tym reklamowa) na rzecz przedsiębiorstwa,
ubezpieczenie towarów należących do przedsiębiorstwa, oclenie towarów importowanych.
Brak w umowie co najmniej dwóch dodatkowych usług jest jednym z powodów wadliwości urnowy faktoringu.
Podmioty faktoringu
W umowie faktoringu mamy do czynienia z trzema podmiotami. Są to:
faktorant - dostawca towarów bąd¼ usług, uprawniony do otrzymania świadczenia pieniężnego z tytułu dostawy lub usługi, czyli przysługuje mu wierzytelność w stosunku do dłużnika (odbiorcy towarów lub usług), którą to wierzytelność sprzedaje wyspecjalizowanej instytucji, czyli faktorowi.
dłużnik - odbiorca towarów bąd¼ usług, zobowiązany z tytułu nabytych towarów lub usług do uiszczenia wierzycielowi świadczenia pieniężnego.
faktor - wyspecjalizowany podmiot finansowy (bank, spółka faktoringowa bąd¼ indywidualni przedsiębiorcy, zajmujący się działalnością faktoringową) nabywający wierzytelności przysługujące faktorantom (przedsiębiorcom) wobec ich dłużników (odbiorców towarów lub usług) oraz świadczący dodatkowe usługi na rzecz faktoranta.
Należy zwrócić uwagę na to, że są trzy podmioty faktoringu, jednak umowa jest dwustronna; jej stronami są tylko faktorant i faktor. Dochodzi do niej, gdy faktoram decyduje się na sprzedaż przysługującej mu wierzytelności, a faktor godzi się na jej kupno i zobowiązuje się do świadczenia dodatkowych usług na rzecz faktoranta. Przy czym dłużnik nie ma wpływu na dojście do skutku faktoringu. Należy oczywiście przestrzegać jego praw, a mianowicie:
sytuacja dłużnika nie może się pogorszyć na skutek cesji wierzytelności,
jeśli dłużnik w umowie z faktorantem zastrzegł, że wierzytelność nie może być zbywana osobie trzeciej, nie może dojść wówczas do zawarcia umowy
PODSTAWOWE MODELE FACTORINGU
Zarówno w sferze teorii, jak i w praktyce rozróżnia się dwa najważniejsze modele factoringu.
a). factoring właściwy (pełny),
b). factoring niewłaściwy (niepełny). Większym jednak powodzeniem cieszy się factoring właściwy. Do wskazanego rozróżnienia tych dwóch podstawowych modeli factoringu-doszło głównie na tle czynienia jego przedmiotem przelewów wierzytelności .
Charakterystyka najważniejszych modeli factoringu.
Kryterium podziału jest umiejscowienie ryzyka wypłacalności dłużnika. W zależności od niego wyróżniamy:
faktoring właściwy (pełny) - charakteryzuje się tym, że przelew wierzytelności jest ostateczny i w jego wyniku całkowite ryzyko, związane z wypłacalnością dłużnika obciąża instytucję faktoringową (faktora). Bank faktoringowy zaczyna odtąd odpowiadać względem faktoranta za to, iż dłużnik wykona, ciążące na nim zobo wiązania. Inną cechą jest definitywne przeniesienie określonej wierzytelności
z faktoranta na faktora;
faktoring niewłaściwy (niepełny) - charakteryzuje się tym, że przelew wierzytelności nie ma charakteru definitywnego (ostatecznego). Przeniesienie wierzytelności jest więc warunkowe, a ryzyko wypłacalności dłużnika nadal obciąża, mimo umowy faktoringu, pierwotnego wierzyciela (faktoranta). W związku z faktem, że taka umowa nie rodzi skutków definitywnych, objęta nią wierzytelność nie przechodzi z faktoranta na faktora w sposób ostateczny. W umowach faktoringu niewłaściwego często umieszcza się postanowienie, iż w razie niewypłacalności dłużnika dotychczasowy wierzyciel (faktoram) będzie musiał zwrócić faktorowi otrzymane wcześniej środki pieniężne;
faktoring mieszany - łączy w sobie cechy faktoringu właściwego i niewłaściwego. W takiej formie faktor określa kwotę graniczną, do wysokości której przejmuje na siebie ryzyko wypłacalności dłużników. Wierzytelności przekraczające ustalony w umowie limit, zostaną przelane na faktora na zasadzie faktoringu niewłaściwego, czyli nie dochodzi tutaj do ich definitywnego nabycia przez faktora. W miarę regulowania przez dłużnika należności, znajdujących się poniżej kwoty granicznej, może następować .stopniowe "włączanie" do tego limitu wierzytelności, które nie były dotąd poddane regułom faktoringu właściwego;
faktoring przyśpieszony (advance factoring) - polega na tym, że faktor dokonuje płatności na rzecz faktoranta z tytułu zakupionych wierzytelności natychmiast po otrzymaniu faktur;
collection factoring- faktor dokonuje płatności na rzecz faktoranta z tytułu wykupionej wierzytelności w terminie płatności wierzytelności przez dłużnika lub
w momencie rzeczywistej spłaty przez dłużnika, a wcześniej dokonuje jedynie płatności zaliczek na poczet przyszłej zapłaty
VI. faktoring wymagalnościowy (maturity factoring) - faktor płaci faktorantowi należności za sprzedaną wierzytelność dopiero w terminie płatności przez dłużnika.
Można mówić ponadto o faktoringu eksportowym i międzynarodowym (ang. International factoring, cross - boarder factoring). Przedmiotem faktoringu eksportowego
i międzynarodowego są wierzytelności eksporterów przede wszystkim z tytułu umów dostawy towarów. Przy zastosowaniu faktoringu w handlu zagranicznym rozliczenia przebiegają najczęściej w następujący sposób: przedstawiony wyżej faktoring międzynarodowy określany jest jako system dwóch faktorów (ang. two factors system), gdyż faktor eksportowy, zawierający umowę faktor rogową z eksporterem, korzysta w kraju importu
z usług drugiego faktora, faktora importowego, który jest jego korespondentem (ang. factoring correspondent). Mamy tu więc do czynienia z dwoma umowami faktoringu:
między eksporterem a export factoring bankiem (faktor eksportowy)
między export factoring bankiem a korespondentem faktoringowym (faktorem importowym).
Niezależnie jednak od tego typu faktoringu w obrotach międzynarodowych występuje faktoring, realizowany z udziałem jednego faktora. Jest to tzw. faktoring bezpośredni (ang. direct factoring), realizowany w formie:
bezpośredniego faktoringu importowego (ang. direct import factoring) - eksporter (faktorant) przelewa swoje wierzytelności z transakcji zagranicznych m faktora z siedzibą w kraju importera (dłużnika); znajduje zastosowanie w przypadku większych eksporterów, którzy mają dość rozległe interesy z danym krajem, uzasadniające zawarcie bezpośredniej umowy;
bezpośredniego faktoringu eksportowego (ang. direct export factoring) - eksporter (faktorant) przelewa swoją wierzytelność z transakcji zagranicznych na faktora w swoim kraju; znajduje zastosowanie szczególnie przy obsłudze trasakcji z krajami sąsiednimi.
Istota factoringu właściwego
Znacznie mniejszą rolę odgrywało kryterium włączania do umów factoringu różnorakich usług świadczonych przez factora na rzecz przedsiębiorcy (mówimy o nich osobno).
Stanąwszy wobec konieczności zwięzłego przedstawienia modelu factoringu właściwego (nazywanego także pełnym) powiemy, że chodzi w takim wypadku o umowę factoringu,
w której strony, dokonując przelewu wierzytelności, jednocześnie postanawiają, że ryzyko wypłacalności dłużnika (ściągalności należności) obarczać będzie odtąd factora. Mówi się dlatego niekiedy, że factor przyjmuje na siebie wówczas odpowiedzialność z tytułu del credere (czy ryzyko del credere). Jej istota jurydyczna polegą na tym, że factor zaczyna odtąd odpowiadać względem przedsiębiorcy za, to, że dłużnik wykona zobowiązanie. Do tego czasu ryzyko to obarczało przedsiębiorcę. Odtąd będzie ono ciążyło na instytucji factoringowej. Jest rzeczą zrozumiałą, że do zawarcia przez factora umowy factoringu właściwego dochodzi
w praktyce dopiero po sprawdzeniu przez tegoż factora stanu prawnego i majątkowego jego przyszłego dłużnika oraz jego potencjalnej wypłacalności. Jedynie pozytywne wyniki tego sprawdzenia pozwalają factorowi na zawarcie umowy przewidującej właściwą formę factoringu. Nie sposób nie powiedzieć i tego, że w wypadku factoringu właściwego do zwykłych w takich sytuacjach funkcji finansowania i funkcji usługowych dochodzi jeszcze funkcja del credere wyrażająca się w zabezpieczeniu pozycji przedsiębiorcy przed niewypłacalnością dłużnika.
Z factoringiem właściwym łączy się w gruncie rzeczy jeszcze jedna jego cecha – chyba
o największej doniosłości prawnej. W następstwie bowiem zawarcia umowy factoringu właściwego dochodzi do definitywnego przeniesienia danej wierzytelności z przedsiębiorcy na factora. To zapewne sprawiło, że na tle tego factoringu mówi się o tym, iż factor
n a b y w a wtedy od przedsiębiorcy określoną wierzytelność. W praktyce mówi się nawet
o akcie kupna wierzytelności przez factora. Dość powszechne jest przy tym przekonanie, że ten model factoringu ukształtowany został na wzór amerykańskiego Old-line-Standard - Factoring.
Cechą praktyki występującej na tym odcinku jest nieraz i to, że do zróżnicowania modelu factoringu, a więc i pozycji factora w omawianym zakresie, dochodzi niekiedy nawet
w ramach jednej (tej samej) umowy factoringu. Co do jednych bowiem wierzytelności factor przejmuje na siebie ryzyko wypłacalności dłużnika, zaś co do innych wierzytelności uchyla się od przejęcia takiego ryzyka. Takie czy inne stanowisko factora zależne jest zawsze od wyników oceny szans ściągalności danej wierzytelności.
Właśnie na tym tle dochodzi nieraz do zawarcia takiej umowy factoringu, w której strony uwzględniają w stosunku do poszczególnych dłużników tzw. kwoty najwyższe (graniczne), do których wielkości factor przejmuje na siebie ryzyko wypłacalności tych dłużników. Wierzytelności przekraczające taki "limit" zostają przelane na factora tylko stosownie do reguł factoringu niewłaściwego. W tym drugim więc zakresie factor nie przejmuje na siebie ryzyka ściągalności tych wierzytelności. Nie dochodzi zatem do definitywnego nabycia tych drugich wierzytelności przez factora.
Wytworzyło się jednakże na tym tle interesujące zjawisko społeczno-prawne. Jego istota polega na tym, że w miarę regulowania przez
dłużnika należności (wierzytelności) objętych wspomnianym "limitem", a więc ową górną granicą przyjętego przez factora ryzyka wypłacalności dłużnika, dochodzi do stopniowego włączania do owego "limitu" tych wierzytelności, które były dotąd poddane regułom factoringu niewłaściwego. Wchodzą one niejako w miejsce wierzytelności objętych factoringiem właściwym, ale już w międzyczasie zaspokajanych przez dłużnika. Od chwili włączenia tych wierzytelności do wspomnianego "limitu" zostają one także objęte ryzykiem del credere ciążącym na factorze. Dość rozpowszechniona praktyka mówi w takim wypadku o Silo-Prinzip. Opisany tu ruch, transfer wierzytelności z jednego modelu do modelu drugiego może mieć charakter procesu ciągłego.
Factoring właściwy (pełny) rozumiany jest jako factoring bez prawa do "regresu", a więc jako non recourse factoring. Jego istotę upatruje się bowiem m.in. w tym, że pomimo stwierdzonej pó¼niej nieściągalności wierzytelności od dłużnika, factor taki nie może na drodze "regresu" żądać tej kwoty od przedsiębiorcy. Stanowi ona więc czystą stratę factora. Postulaty teorii prawa cywilnego nie upoważnia do odwoływania się w takim wypadku do instytucji regresu (roszczenia zwrotnego) znanego skądinąd prawu obligacyjnemu. Opisana sytuacja nie da się odzić z istotą regresu. W rzeczywistości chodzi tu bowiem o to, że factor nie może domagać się wówczas od przedsiębiorcy, aby ta wierzytelność nieściągalna zaliczona została w ciężar jego przedsiębiorstwa. Pamiętać w końcu trzeba , że factoring właściwy jest znacznie "droższy" dla przedsiębiorcy, albowiem w toku określania prowizji factor musi uwzględnić swe ryzyko związane z klauzulą del credere. Ale nie wolno zapominać i o tym, że przelana wierzytelność już "nie powróci" do niego, a więc że nie będzie musiał czekać na nadejście terminu jej zapłaty przez dłużnika i że nie zostanie ponownie obarczony ryzykiem jej ściągnięcia od tegoż dłużnika.
Ryzyko wypłacalności dłużnika
Jeżeli w umowie faktoringu brakuje postanowienia co do obarczenia jednej ze stron ryzykiem wypłacalności dłużnika, trzeba uciec się do rozwiązań stosowanych w sferze cesji zwykłej.
W rezultacie należałoby uznać, że ryzyko wypłacalności dłużnika zarówno w chwili zawarcia umowy factoringu, jak i w czasie dalszego trwania tego stosunku prawnego powinno być łączone tylko z factorem. Oznaczałoby to zarazem występowanie w danym wypadku factoringu właściwego (pełnego).
Praktyczne aspekty zawierania umów faktoringowych
Obsługa faktoringu koncentruje się na trzech podstawowych etapach:
I. Etap wstępny przed podpisaniem ranny faktoringu.
Romowę wstępną z potencjalnym klientem.
Poinformowanie klienta, jakie dokumenty powinien złożyć w instytucji faktoringowej, dotyczące jego i dłużnika, czyli dokumenty wymagane przez faktora od faktoranta i dłużnika.
Ustalenie warunków, jakie musi spełnić faktorant i dłużnik, aby doszło do podpisania umowy faktoringu.
Przygotowanie propozycji nawiązania współpracy.
II. Umowa faktoringu i przekazanie środków pieniężnych faktorantowi.
Omówienie ogólnych zasad, dotyczących umów faktoringu.
Kształtowanie warunków umowy faktoringu:
okres wykupu wierzytelności,
koszt faktoringu (stopa dyskonta, prowizja, marża),
warunki spłaty,
rozłożenie ryzyka wypłacalności dłużnika,
Przekazanie środków pieniężnych faktorantowi.
III. Monitoring i spłata.
Okresowe analizy sytuacji ekonomiczno - finansowej faktoranta i dłużnika.
Opó¼nienia w spłacie, przesuwanie terminów spłaty.
Łciąganie należności w zależności od formy faktoringu.
Faktorant powinien przedstawić następujące dokumenty:
1. Dokumenty założycielskie - akt notarialny spółki wraz ze zmianami (dot. spółek prawa handlowego),
2. Wpis do ewidencji działalności gospodarczej (dot. osób fizycznych, prowadzących działalność gospodarczą oraz spółek cywilnych),
3. Aktualny wypis z rejestru handlowego ważny 3 miesiące (sp. prawa handlowego).
4. REGON
5. Zaświadczenie z urzędu skarbowego i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o niezaleganiu
z opłatami.
6. Opinia z banku (banków), w którym firma ma rachunek bieżący lub korzysta z kredytów albo gwarancji bankowych.
7. Aktualne dokumenty finansowe: bilans i rachunek wyników przynajmniej za ostatni rok:
- rachunek wyników w układzie miesięcznym, minimum za ostatni miesiąc;
- deklaracje podatkowe za ostatni rok i aktualne.
8. Informacja dotycząca współpracy z odbiorcami towarów, dostaw i usług:
- liczba odbiorców;
- przebieg dotychczasowej współpracy;
- wysokość należności;
- planowana wartość wierzytelności przedstawionych do wykupu.
Koszty faktoringu.
Przed podjęciem decyzji o skorzystaniu z faktoringu, należy przeprowadzić dokładną kalkulację. Może się przecież okazać, że zysk z tytułu przyspieszonego otrzymania środków będzie mniejszy niż poniesione koszty związane z faktoringiem. Należy zwrócić uwagę, czy opłaty pobierane są przez faktora z góry (w chwili przelewu wierzytelności), czy z dołu (po spłacie wierzytelności przez dłużnika).
Przykład.
Spółka A zawarła umowę faktoringową z firmą B, która dotyczyła należności spółki na kwotę 200 000 zł. Należności te dotyczyły sprzedaży stołów dla firmy C, która to firma otrzymała kredyt kupiecki od spółki A na okres 3 miesięcy.
Spółka A zapłaciła faktorowi prowizję w wysokości 2 proc. od wartości nominalnej przyjętych wierzytelności czyli 4000 zł. Dodatkowo A zapłaciła 10 000 zł za usługę faktoringową. Jako zabezpieczenie przed nieściągalnością faktor wstrzymał zapłatę 10 000 zł (rezerwa na należności nieściągalne), które A dostanie wówczas, gdy odbiorca ureguluje fakturę. Po potrąceniu w sumie 24 000 zł z kwoty 200 000 zł spółka otrzymała niejako „od ręki” 176 000 zł.
Obliczenia:
14 000 (zapłata z góry) x 100 proc. = 7,9 proc.
176 000 (dostępne dla spółki)
Koszt oprocentowania wynosi 7,9 proc. za 3 miesiące, a to już nie jest mało porównując
z kredytami bankowymi. Faktoring się opłaca, ale mimo wszystko warto przyglądać się tak obliczonym jak powyżej procentom.
Niestety faktoring jest zwykle droższy od kredytu bankowego.
Należy zwrócić uwagę na to, że są trzy podmioty faktoringu, jednak umowa jest dwustronna; jej stronami są tylko faktorant i faktor. Dochodzi do niej, gdy faktorant decyduje się na sprzedaż przysługującej mu wierzytelności, a faktor godzi się na jej kupno i zobowiązuje się do świadczenia dodatkowych usług na rzecz faktoranta. Przy czym dłużnik nie ma wpływu na dojście do skutku faktoringu. Należy oczywiście przestrzegać jego praw, a mianowicie:
sytuacja dłużnika nie może się pogorszyć na skutek cesji wierzytelności,
- jeśli dłużnik w umowie z faktorantem zastrzegł, że wierzytelność nie może być zbywana osobie trzeciej, nie może dojść wówczas do zawarcia umowy.
LITERATURA:
Kreczmańska Katarzyna – „Faktoring w przedsiębiorstwie”, Wydawnictwo Bart, Warszawa 2000.
Kreczmańska Katarzyna – „Faktoring w teorii i w praktyce”, wyd.II, Wydawnictwo Bart, Warszawa 2000.
Kruczalak Kazimierz – „Factoring i jego gospodarcze zastosowanie”, wyd.I, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1997.
Stecki Leopold – „Umowa factoringu”, Towarzystwo Naukowe Organizacji
i Kierownictwa, Toruń 1996.
Artykuły z gazet i czasopism:
Bacławski Krzysztof – „Patent na dłużnika”, „Businessman”, nr 10 (115)/2000 r., str.106;
Iskra Jaskra, Krawczyk Piotr – „Spektakularny skok z niebytu”, „Prawo i gospodarka – magazyn finansowy” z dn. 19.02.2001r.,nr 42 (961), str.18;
Kurasz Kuba – „Rośnie zainteresowanie; faktoring – propozycja dla ekspertów”, „Rzeczpospolita” z dn. 22.04.1999r., nr 94, str.14;
Mazur-Jelonek Aneta – „Kiedy sprzedać swoje należności, czyli coś o faktoringu”, „Twój biznes” z dn.26.07.2001r., nr30 (233), str.13;
Okrasiński Andrzej – „Faktoring – nowa forma usług finansowych - Jak sprzedać swój dług”, „Twój biznes” z dn.13 – 27.04.2001r., nr8 (168), str.29;
Pajdowska Elżbieta – „Faktoring”, „Sekretariat”, pa¼dziernik 2000r., str.38 –39;
Zielewski Paweł – „Faktor przejmie ryzyko zapłaty”, „Puls Biznesu” z dn. 26.04.1999r., nr 80 (317),str.8;
|
|
|
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
|
|
|
Dodawanie ocen dostępne tylko dla zalogowanych Użytkowników.
Proszę się zalogować lub zarejestrować, żeby móc dodawać oceny.
Brak ocen.
|
|
|
|
