Mapa Serwisu
|
| Ubezpieczenia - ściąga |
|
Admin dnia grudnia 22 2006 16:05:27
|
Ubezpieczenia - ściąga
Pomiar oraz wycena ryzyka – główne zadania zakładu ubezpieczeń.
Ogół wydarzeń przyszłych kojarzy się z niepewnością (niepewność lub ryzyko).
Niepewność dzielimy na:
a) niemierzalna część wydarzeń przyszłych;
b) mierzalna.
W odniesieniu do niepewności mierzalnej możemy posługiwać się ryzykiem.
Ryzyko mierzalna część niepewności.
Niebezpieczeństwo – oznacza tylko i wyłącznie pewien element ryzyka. Niebezpieczeństwo jest przyczyną ryzyka lub ¼ródłem ryzyka. Jest pojęciem dynamicznym.
Czynnik ryzyka – niebezpieczeństwo.
Zagrożenie – jest zbliżone do niebezpieczeństwa ale oznacza inną sytuację. Zagrożenie jest pojęciem statycznym jest to pewien stan.
Ryzyko – prawdopodobieństwo nastąpienia określonego rezultatu. Każde ryzyko charakteryzuje się:
a) wielość ryzyka;
b) stopień prawdopodobieństwa.
Ryzyko (związane z miarami statystycznymi i rachunkami prawdopodobieństwa).
Ryzyko – prawdopodobieństwo wyniku innego niż oczekiwany.
Ryzyko – dyspersja rezultatów rzeczywistych i oczekiwanych.
Ryzyko jako przedmiot ubezpieczenia.
Ryzyka majątkowe np. utrata aktywów.
Ryzyka osobowe np. utrata życia, zdrowia.
Ryzyko jako możliwość wystąpienia straty, możliwość uzyskania konkretnego rezultatu.
Podział ryzyka wg:
1. Kryterium przedstawiania skutków w formie pieniężnej:
a) ryzyka finansowe,
b) ryzyka niefinansowe
ad a) wszystkie ryzyka, których skutek możemy przedstawić w formie pieniężnej.
ad b) skutków nie możemy przedstawić w formie pieniężnej.
Zarówno ryzyka finansowe jak i niefinansowe są ryzykami ubezpieczalnymi.
2. Kryterium ilościowego zasięgu skutków.
a) ryzyko fundamentalne;
b) ryzyko partykularne.
ad a) zagrażają szerszemu ogółowi niezależnie od wykonywanych działalności i posiadanego przez nie dobra. (materialne i niematerialne)
ad b) ryzyko szczególnie dotyczy określonego rodzaju działalności lub posiadanego określonego rodzaju dóbr.
Ryzyka fundamentalne i partykularne mogą podlegać ubezpieczeniu.
3. Kryterium liczby możliwości
a) ryzyko czysto
b) ryzyko spekultatywne
ad a) ryzyko którego skutkiem może być tylko i wyłącznie strata np. wypadek samochodowy
ad b) szczególny przykład ryzyka którego realizacja może się zakończyć stratą zyskiem lub brakiem zysku lub straty. Np. gra na giełdzie pap. wartościowych. Ubezpieczamy tylko i wyłącznie ryzyka czyste, nie ubezpieczamy ryzyka spekulatywnego.
4. Ryzyka pod względem ¼ródła niebezpieczeństwa.
a) ryzyka przyrodnicze
b) społeczne
ad a) związane z działaniem sił natury np. susza, gradobicie
ad b) związane z działalnością człowieka np. kradzież
5. Kryterium związane z przedmiotem ubezpieczenia – jakościowy zasięg skutków
a) ryzyko osobowe np. śmierć
b) ryzyko majątkowe np. kradzież
mienia
6. Kryterium wg rodzajów skutków ryzyk
a) skutki bezpośrednie,
b) skutki pośrednie
Przedmioty ryzyk służą stworzeniu systematyki.
Cztery podstawowe warunki ubezpiecz. ryzyk:
1. Masowość – oznacza to, że aby ubezpieczyć konkretne ryzyko musi istnieć duża liczba podmiotów zagrożonych ryzykiem.
2. Nadzwyczajność – wiemy że ryzyko w odniesieniu do którejś osoby się zrealizuje ale nie wiemy wobec jakiej osoby.
3. Mierzalność szkody – skutek musi być możliwy do zmierzenia i wyrażenia w pieniądzu.
Definitywność szkody – skutek realizacji ryzyka, szkoda musi być obiektywna.
4. Niezależność od woli człowieka
Nie można ubezpieczać ryzyk katastrofalnych np. spowodowanych wojną.
Poziom ryzyk – pewien podział dzięki któremu możemy podzielić ryzyko do różnych grup wyróżniamy:
a) częstotliwość ryzyka
b) potencjalna wielkość ryzyka
Polityka ubezpieczeniowa przedsięb.
ryzyko katastrofy Zawsze ubezpieczyć bo zagraża to ciągłości
ryzyko średnie Może ubezpiecza w zależności od finansowych możliwości
małe Nie ubezpieczać
Ryzyko
szkód
Im mniej zasobnym przedsiębiorstwem jesteśmy tym więcej powinniśmy ubezpieczać
Miejsce ryzyka – mówi jako lokalizacja ryzyka. Umiejscowienie przedmiotu zagrożenia.
Aspekty: Czy ryzyko jest krajowe czy zagraniczne element lokalizacji ryzyka ze względu na warunki ochrony.
Grupy działań które możemy podejmować w odniesieniu do ryzyka:
a) unikanie ryzyka,
b) akceptacja ryzyka,
c) transfer ryzyka
ad a) Nie podejmować działań związanych z ryzykiem
ad b) akceptacja świadoma i nieświadoma. Akceptacja – przyjęcie ryzyka i pozostawienie go na rozdziale własnym.
Nieświadoma akceptacja ryzyka – nie zdajemy sobie sprawy z istnienia ryzyka i nie podejmujemy działań.
Łwiadoma akceptacja ryzyka – wiemy o ryzyku, znamy konsekwencje, ale sami decydujemy się na skutki.
ad c) przeniesienie ryzyka na podmiot wyspecjalizowany i zawodowo zajmujący się przejmowaniem ryzyk. Jest to zawsze odpłatne.
Zarządzanie ryzykiem – jest to szeroko pojęty proces zarządzania obejmujący ogół czynności jakie musi podejmować podmiot aby panować nad tworzącymi jego działalność ryzykami.
Celem zarządzania ryzykiem jest uzyskanie optymalizacji pomiędzy bezpieczeństwem a kosztami.
Zależność między kosztami i stopniem pewności.
koszty koszty całkow. koszty
niepewności zabezp.
0% 100%
pewność
Skłonność przedsiębiorstwa do ponoszenia ryzyka.
Celem przeprowadzenia procesu jest podwyższenie bezpieczeństwa:
Bezpieczeństwo jako cel
Brak bezpieczeństwa Podwyższenie bezpieczeństwa
Percepcja (rozpoznanie ryzyka: Kontrola
Ø rozpoznanie rozdziałowe strat
Ø rozpoznanie przyczyn bezpośred.
Ø Rozpoznanie przyczyn pośrednich
Ustalenie działań
Analiza ryzyka ryzyko
Określenie celów
System celów
Rozp. rozdziałowe, majątkowe, materialne, utracone korzyści.
Przyczyny bezpośrednie straty:
Ø Np. uderzenie piorunem fabryki – fabryka zniszczona;
Przyczyny pośrednie:
Ø Fabryka została zniszczona – nie otrzymujemy kół – nie produkujemy samochodów
Analiza ryzyka:
Ø Pomiar ryzyka – podstawowy element to obserwacja, obserwujemy rozmiary szkód, obserwujemy maksymalną wysokość szkody.
Każdy rodzaj ryzyka da się zakwalifikować do:
Zasięg szkody
Mała Duża
Mała Akceptacja ryzyka, zapobieganie szkodzie, ograniczeniu szkody, jeśli koszty zabezpieczenia są mniejsze od kosztów niepewności Ubezp. także: przeniesienie ryzyka, zapobiega szkodzie ograniczenie szkody
Duża Zapobieganie szkodzie także,Ograniczenie szkody jeśli koszty zabezpieczenia będą mniejsze od koszów niepewności. Unikanie ryzyka także zapobiega szkodzie i ograniczenie jej o ile to możliwe
Zapobieganie szkodzie – zmniejszenie częstotliwości
Ograniczenie szkody – dotyczy ograniczenia skutków szkody.
Zdarzenie losowe spośród pewnego zbioru zdarzeń.
Spowodowane przez przyczyny uboczne. Zdarzenie losowe charakteryzuje się cechami.
Cechy:
1. jest zdarzeniem które występuje ze statycznymi prawidłościami
2. nadzwyczajność – zagraża wielu podmiotom, odnosi się do nielicznych
3. losowość – nie można wskazać osoby do której będzie odniesione zdarzenie
4. nastąpiło wbrew woli lub niezależnie od woli osoby dotkniętej zdarzeniem losowym
Skutkiem zdarzenia losowego mogą być następstwa pozytywne lub negatywne.
Przypadkowość dotyczy 3 aspektów:
1. wiąże się z wystąpieniem,
2. związane jest ze skutkami, ale skutki nie musza wystąpić,
3. niepewność co do czasu ich wystąpienia.
Negatywne skutki zdarzeń losowych oznaczamy pojęciem wypadków losowych
Wypadki losowe dzielimy na:
1. wypadki losowe sensu stricto; wszelkiego rodzaju klęski (powód¼)
2. wypadki; wiążą się z działaniem człowieka, związane są z ubezpieczeniem osobowym .
wypadek ubezp. – to zdarzenie losowe objęte działalnością ubezp. z następstwem którego zu zobowiązany jest spełnić określone umownie świadczenia.
Szkoda losowa – szkoda która powstała w wyniku wypadku losowego.
Metody zapobiegania zdarzeniom losowym tzw. prewencje ubezpieczeniowe.
Prewencja – całość działań bezpośrednich oraz środków oddziaływania pośredniego zmierzających do zapobiegania szkodom objętych ochrona ubezpieczeniową.
Prewencja bezpośrednia – przykłady np. alarmy przy samochodach, tablice informacyjne na drogach.
Prewencje pośrednie – w wykonaniu przez ZU polegają: 1. na stosowaniu przymusu; 2. związane z zachętą.
Ad.1) jeżeli zostawiamy samochód to musi on być zamknięty
Ad.2) zniżka za bez szkodowy przebieg ubezp.
Efektywność prewencji jest stosunkiem korzyści do poniesionych kosztów.
Korzyści – oczekiwane zmniejszenie sumy szkód losowych.
Prewencja dotycząca pewnych regulacji prawnych
U korzyści
Ep = K koszty
Ep – efektywność
Przepisy przeciwpożarowe, normy dot. bezp. użytkowania przedmiotów – przypadki działań prewencyjnych
Prewencja # ubezpieczenie – stosowanie jednej nie wyklucza stosowania drugiej. (Jeżeli szczepimy się na grypę – ubezpieczenie)
Rozkład ryzyka – zarówno rozkład samego prawdopod. jak również rozkład ciężaru – kosztu ryzyka.
Przypadki rozkładu ryzyka:
1. Rozkład ryzyka w czasie – prawdopodobieństwo tego że ukradną nam samochód 0,1%, raz na 10 lat ukradną samochód. Jeżeli przez pierwszy rok nie ukradną nam samochodu to przez następne 9 lat nie ukradną go.
W ciągu 10 lat suma szkód byłaby tyka sama. Ryzyko rozkłada się na 10 lat w szeregu czasowym. Rozkłada się również ciężar tego ryzyka.
Rozkład ryzyka w czasie jest jednym z podst. elementów ryzyka.
2. Rozkład ryzyka w przestrzeni – np. pięciu posiadaczy samochodu w ciągu roku kradną 1 samochód na 5 samochodów, tych 5 posiadaczy samochodów może rozłożyć, między siebie ciężar ryzyka. Trzeba odłożyć kwotę na te samochody. Każdy z nich odkłada 1/5 wartości samochodu (rozkład ryzyka na kilka).
Musi być proporcjonalne do wnoszonego zagrożenia.
Elementarne podstawy organizacyjno – prawne funduszu ubezpieczeniowego:
1. samoubezpieczeniowy
2. fundusz ubezp. sensu stricto
Ad.1) Fundusz ten tworzony jest przez jeden podmiot, wykorzystuje się element rozkładu ryzyka w szeregu czasowym.
Ad.2) Tworzony jest przez wiele podmiotów możliwie jednorodnych, pojawia się element rozkładu ryzyka w przestrzeni.
Również pojawia się element rozkładu ryzyka w czasie.
Łrodki stanowiące pokrycie, tworzące fundusz:
w funduszu samoubezp. – środki pochodzą od jednego podmiotu, stanowią one odpis. Nie musza być stałe mogą być zmieniane.
Fundusz ubezpieczeń sensu stricto – środki na pokrycie funduszu pochodzą od wielu podmiotów które go tworzą. Składki mają stałą wysokość.
Jak wykorzystuje się środki:
W funduszu samoubezp. – środki wykorzystywane są w sposób celowy, na kompensacje szkód jednego podmiotu.
W fund. ubezp. sensu stricto – środki mogą być wykorzystywane w sposób celowy. Transfer środków może odbyć się do dowolnego podmiotu tworzącego ten fundusz.
Sposób zarządzania funduszem:
w przypadku funduszu samoubezp. – sam podmiot tworzący ten fundusz zarządza nim (zarz. bezpośr.)
w funduszu ubezp. sensu stricto – funduszem zarządza podmiot zewnętrzny specjalista.
Wady i zalety każdych z tych form:
W funduszu samoubezp. – mamy tylko rozkład w czasie. Ciężar ryzyka spoczywa na 1 podmiocie. Samoubezp. zadziała prawidłowo jeżeli zdążymy ulokować odpowiednią kwotę w funduszu przed wydarzeniem.
Sensu stricto – rozkład w przestrzeni – mamy krótszy okres do kapitalizacji funduszu. Rozkład w czasie tak samo jak w funduszu samoubezp.
W funduszu samoubezp. – występuje dowolność w ustalaniu odpisu.
W funduszu ubezp. sensu stricto – jest z góry ustalona składka. Zapłata za nią powoduje, że partycypujemy w ewentualnym podziale.
W funduszu samoubezp. – 95% odpisu przeznaczony jest na fundusz ryzyka, 5% odpisu to koszty administracyjne
W funduszu ubezp. sensu stricto – 60% składki wpływa na nasz fundusz, 20% koszty administracyjne, 15% prowizje o zdobycie klienta, 5% w- wynagrodzenia.
W fund. samoub. – w związku z obracaniem środków powstają przychody kapiatłowe.
W sensu stricto – nie my odnosimy korzyść, z obrotu funduszy, ale jest ona dzielona, część przeznaczona jest na obrót funduszu w czasie a część przeznaczona jest na zysk zarządzającego funduszem.
Różnice, które wynikają ze względu na wypłatę środków będących pokryciem funduszu:
W funduszu samoubezp. – sami ustalamy zasady na jakich fundusz dokona wpłaty, sami decydujemy o czasie i sposobie wykorzystania środków. Odpis na fundusz jest kosztem świadczenie jest wolne od opodatkowania. Większy zysk – większy odpis.
W sensu stricto – środki trafiają do poszkodowanego jednego z wielu należnych. Zarządzający decyduje w jakiej wysokości będzie wypłacone świadczenie. Składanie to koszt uzyskania przychodów. Łwiadczenie wolne jest od opodatkowania.
Jak w praktyce będą się sprawdzały te formy:
Mała częstotliwość, mała szkoda – lepszy fundusz samoubezp.
Duże prawdopod., duże ryzyka – fundusz ubezp. sensu stricto
Małe prawdopod. duża strata - fundusz ubezp. sensu stricto
Duże prawdopod. małe szkody – fundusz samoubezp.
Fundusz samoubezp. – przypadek ryzyk specyficznych. Wybór sposobu finansowania ryzyk.
Jak określamy członków osób tworzących fundusz ubezp. sensu stricto. Osoby muszą spełniać cechy wspólne.
Zainteresowane będą wspólnoty niebezpiecz. Składają się z jednostek zagrożonych i bezpośrednio partycypujących w rozłożeniu ciężaru pokrycia kosztów.
Tylko jednostka zagrożona będzie zainteresowana do wstąpienia do tego funduszu.
Definicja ubezpieczeń:
Ubezpieczenia jako urządzenie gospodarcze którego nadrzędnym zadaniem jest łagodzenie negatywnych skutków zdarzeń losowych poprzez rozłożenie tego ciężaru na wiele jednostek którym dane zdarzenia zagrażają. (dot. one sensu stricto).
Nadrzędne zadanie ubezpieczeń:
Eliminacja obaw związanych z finansowymi skutkami zdarzeń losowych i gotowość do wypłaty świadczeń.
Pojęcie to możemy rozpatrywać w ujęciu mikroekonomicznym, czyli eliminacja obaw podmiotu funkcjonującego w szerokim mechanizmie rynk.
Makroekonomia – eliminacja obaw społecznych regulator procesów gospodarczych
Zadanie ubezp. majątk. Mają charakter gospodarczy, w przypadku ubezpiecz. osobowych mają charakter społeczny.
I Ubezpieczenia gospodarcze
Kryteria:
1. Stosunek ubezp. społecznego powstaje tylko i wyłącznie z mocy prawa (np. osoba która podjęła pracę)
2. stosunek ubezp. gospod. Powstaje tylko i wyłącznie w drodze umowy. Zawarcie umowy związane jest z ogólnym określeniem woli obu stron ( składa się wniosek ubezp.)
Przedmiot ubezpieczenia:
1. Przedmiotem jest życie, zdrowie lub utrata zdolności do zarobkowania.
Forma wypłaty świadczenia:
1. Łwiadczenie zawsze będzie miało charakter pieniężny
1. Kryterium przedmiotu ubezpieczeń
1. przedmiot. ubezp. jest życie
2. przedmiot. ubezp. jest majątek
ad.2) dzielą się na dwie grupy:
a) ubezpieczenia majątkowe – rzeczowe fizyczny podmiot ubezp. np. ubezp. autokasco
b) sensu stricto dot. ubezp. interesu majątkowego np. ubezp. odpowiedz. cywil., ubezp. utraconych korzyści, ubezp. z obowiązku
ad. 1) dzielimy na
a) ubezp. wypadkowe, zadziała w tym przypadku kiedy zdarzeniem powodującym powstanie odpowiedzialności ZU będzie wypadek ubezpieczeniowy, wiemy że zajdą ale nie wiemy kiedy, zawiera się na okres nie dłużej niż 1 rok
b) ubezp. na życie – zawierane są na okres dłuższy niż 1 rok
ad a) możemy podzielić:
- ubezp. następstw nieszczęśliwych wypadków, ZU wypłaci świadczenie, będzie uwarunkowana powstaniem uszczerbku na zdrowiu
- ubezp. zdrowotne; ZU pokrywa koszty leczenia
Ad. b dzielimy na:
- ubezp. na wypadek śmierci
- ubezp. na dożycie; dożycie przez ubezp. określonego wieku
- ubezp. rentowe; okresowe świadczenie ZU
2 Drugie kryterium ubezp.
1) ubezpieczenia obowiązkowe
- jesteśmy zobowiązani na skutek przepisów prawnych
2) ubezpieczenie dobrowolne
- zależy od woli ubezpieczającego
Ad1) musi istnieć obligo do zawarcia umowy ubezpieczenia;
- obecność sankcji za nie zawarcie umowy.
Możemy podzielić:
a) grupa ubezp. sensu stricto
b) grupa ubezp. guazi obowiązkowych
Ad a) regulowane są przepisami prawa ich ogólne warunki ubezpieczenia są aktami prawnymi:
- ubezp. oc pojazdów
- ubezp. oc rolników
- ubezp. oc doradców podatkowych
- obowiązkowe ubezp. budynków wchodzących w skład gosp. Rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych,
- ubezp. odpowiedzial. cywilnej zakładu służby zdrowia
Ad b przepisy prawa ustalają obowiązek zawarcia umowy i określają grupę osób zobowiązanych do spełnienia tego obowiązku np. – ubezp. odpow. cywilnej grup zawodowych; ubezp. oc biegłych rewidentów; ubezp. oc radców prawnych i adwokatów; oc brokerów
Ad a obligo pojawia się w ustawie ubezp.
Ad b obligo pojawia się w aktach prawnych dotyczących danych grup zawodowych np. ustawa o notariacie, o biegłych rewidentach. Nie ma jednolitych warunków na jakie zawiera się ubezp.
3
- ubezp. w obrocie krajowym i międzynarodowym
- ubezp. komercyjne i wzajemne
4 Zasady ubezp. gosp.
Są to wymagania stawiane świadczonym usługom ubezp.
- wymagania stawiane zakł. Ubezp.
- wymagania stawiane konkretnym umowom ubezp.
Zasady:
1) zasada realności ochrony ubezpieczeniowej
2) zasada pełności ochrony ubezpieczeniowej
3) zasada powszechności ochrony ubezpieczeniowej
4) zasada szybkości
Ad 1) ubezpieczający może nie popełniając błędu z pnt. Widzenia ekonomicznego i prawnego liczyć na to, że strata losowo zostanie mu wyrównana przez ubezpieczyciela w granicach ubezp. i zgodnie z obowiązującymi go warunkami
Gwarancje prawne;
- możliwość uruchomienia aparatu sądowego i egzekucyjnego w celu realizowania roszczeń ubezpieczonego
- instytucja rzecznika praw ubezpieczonych
Gwarancje ekonomiczne;
Mają na cele zapewnieniu sytuacji w której fundusze ZU przeznaczone na wypłatę odszkodowań i świadczeń były duże i gotowe do użycia. Nad gwarancjami ekonomicznymi piecze sprawują ZU jak również państwo, które sprawuje nadzór nad ubezp. poprzez
Państwowy Urząd Nadzoru Ubezp.
Państwo sprawuje pieczeń poprzez ministra finansów, który wydaje i cofa zezwolenie na prowadzenie dział. Ubezp.
Na gwarancje ekonomiczne składa się:
1) kalkulacje składki; dają pewność że ZU nie upadnie
2) prawidłowa działalność lokacyjna, ZU lokuje środki aby były rentowne, bezpieczne i płynne
3) wypłacalność zależy od prawidłowej gosp. Finansowej ZU, która polega na utrzymaniu prawidłowej relacji między kapitałami a składkami
4) margines wypłacalności; jak bezpieczny jest dany ZU, jaką ma wypłacalność – prawidłowa gospodarka
rezerwy techniczno ubezp.- fundusz ubezpieczeń
5) polityka reasekuracyjna i koasekuracyjna (wtórny podział ryzyka)
6) ubezpieczeniowy fundusz gwarancyjny
Zasada musi być bezwzględnie spełniona
Ad 2) Ochrona ubezp. powinna być pełna, ubezp. powinny w pełni pokrywać szkody powstałe w wyniku zdarzeń losowych
Odszkodowanie = wielkość szkody
Miarą spełnienia tej zasady jest stosunek odszkodowania do wielkości szkody
Czynniki wpływające na spełnienie tej zasady
a) przedmiotowy zakres ochrony ubezpieczeniowej; żeby odszkod = wielkości szkody trzeba ubezpieczyć całe mienie objęte czynnikiem
b) zakres ubezpieczonych ryzyk
c) relacja wartości ubezp. do sumy ubezp.
d) system ubezpieczenia
e) zastosowanie ograniczeń techniczno-ubezp.
Zasada ta nigdy nie jest realizowana w 100%
Realizacja zasady zależy od:
1) woli ubezpieczającego (on decyduje co ubezpiecza)
2) woli ZU (sam dać możliwość ubezp. różnych przedmiotów)
Zasada ta dotyczy umowy ubezp.
Ad 3 zakłada ekstensywny rozwój ubezp. Polega na tym, że coraz więcej osób będzie zawierało umowę autokasko. Istnieje produkt
i zwiększany liczbą klienta
Intensywny rozwój ubezp.
- wprowadzanie przez ZU nowego ubezp.
Aspekty zasady:
1) powszechność podmiotowa; wszystkie podmioty zagrożone ryzykiem zawierają umowę
2) powszechność przedmiotowa; wszystkie zagrożone przedmioty objęte są ochroną ubezp.
3) Rodzaje ryzyk objętych odpowiedz. odszkodow.]
Czynniki wpływające na spełnienie tej zasady:
a) indywidualna przezorność podmiotu, skłonność do ubezpieczenia
b) poziom świadomości ubezpieczeniowej;
- potencjalny klient musi zdawać sobie, że zagrożone mu ryzyko
- możliwość przeciwdziałania ryzyka
- klient musi wiedzieć do kogo się zwrócić
- zakres ofert ZU
Zasada ta jest istotna
Nie wszystkie ubezpieczenia spełniają zasadę powszechności. Najczęściej ta zasada jest stosowana przy ubezp. Obowiązkowych
pp. oc pojazdów samochodowych – powszechność podmiotowa jest spełniona,
powszechność podmiotowa- ubezpieczone są wszystkie pojazdy
rodzaje ryzyk objętych odpow. odszkod. – ZU musi przyjąć ryzyko do ubezp.
Zasada nigdy nie jest spełniona w 100%
Ad 4 zasada szybkości; taki wymóg stawiany ubezpieczeniom w myśl którego ZU powinien wypłacać świadczenie w terminie ustawowym
5 Funkcje ubezpieczeń
Są to przejawy realizacji ubezpieczeń z punktu widzenia:
a) mikroekonomicznego
b) makroekonomicznego
Funkcje:
1) funkcja ochrony ubezp. (nadrzędna) gotowość ZU do wypłaty odszkodowania lub świadczenia. Zawiera w sobie funkcje kompensacyjną; która polega na wypłacie odszkodowania lub świadczenia
Z punktu widzenia mikroekonomicznego dla podmiotu ubezp. Ważne jest aby ktoś gwarantował mu możliwość kompensaty świadczeń ,
Z punktu widzenia makroekonomii; multiregulator procesów gospod. Szkoda losowa powoduje konsekwencje negatywne dla całej polityki gosp. Kraju
2) funkcja prewencyjna; jest następstwem realizacji funkcji ochrony ubezp.
Wywieranie przymusu jest spełnianiem funkcji prewencyjnej. Funkcja ta realizowana jest w sposób bezpośredni przez ZU
Może istnieć tylko w oparciu o funkcje ochrony
3) funkcje finansowe:
a) funkcja akumulacyjna; polega na gromadzeniu zarówno od rozproszonych podmiotów jak i w czasie określonych na wyrównywaniu szkód
b) funkcja redystrybucyjna; zbieranie składki od podmiotów zagrożonych ryzykiem i przekazywanie środków finansowych podmiotom objętych ryzykiem
c) funkcja lokacyjna,
– aspekt mikroekonomiczny; sprowadza się do tego, że ZU prowadząc działalność lokacyjną osiąga dodatkowy przychód
Ten przychód może być przeznaczony na wypłatę odszkodowań lub świadczeń , może być przeznaczony na przyrost akumulacyjny lub przeznaczony na wypłatę zysku
- aspekt makroekonomiczny; środki lokowane przez ZU mogą być wykorzystane do napędzenia rozwoju gosp.
d) funkcja interwencyjna – udział ZU w likwidowaniu skutków klęsk żywiołowych
e) funkcja kontrolna- przez kontrolę nad przepływem składki i odszkodowań oraz kontrolę przepływu składki ze ¼ródeł rozproszonych i inwestycji kapitałowych ZU może stymulować lub wspierać wybrane rodzaje działalności gosp.
Składka ubezpieczeniowa jest jednym z najistotniejszych pojęć .
Trzeba traktować z 2 punktów widzenia
1) pkt. Widzenia ubezpieczającego – składka ubezp. Jest ceną usługi ubezp.
2) Z punktu widzenia zakł. Ubezp. Składka jest :
a) podstawowym przychodem
b) zobowiązaniem do wypłaty świadczenia
Skł. Ubezp. – 70% - 90% wszystkich przychodów Z.U
Inaczej traktujemy skł. ubezp. w ubezpieczeniach majątkowych i inaczej traktujemy skł. ubezp. życiowych
Skł. ubezp. majątkowych i pozostałych osobowych:
1) pojęcie składki netto zwanej składką czystą
składka netto składka płacona na ryzyko (faktycznie przeznaczona na wypłatę wynagrodzeń) wpływa na fundusz ubezpieczeń
2) pojęcie składki brutto – składka netto powiększona o koszty zakł. Ubezp.
- składka globalna płacona przez ubezpieczających.
Składka netto odpowiada kosztom produkcyjnym. Składka netto to pieniężne wyrażenie kosztów poniesienia ryzyka. Związana jest z technicznym kosztem ubezp. który stanowi podstawę do racjonalnego ustalenia ceny ubezp.
Dodatki które dolicza się do składki netto.
Składka brutto zależy od czynników :
1) struktury i wielkości portfela ubezpieczeniowego
2) zakres działania rzeczowego i terytorialnego zakł. ubezp.
3) forma organizacyjno-prawna zakł. ubezp.
4) wielkość zakł. ubezp. mierzona zbiorem składki (masowością) i wielkością kapitału
5) konkurencja na rynku ubezpieczeń
Dodatki :
1) koszty administracyjne; koszty zarządzania, koszty przygotowania kontraktu
2) koszty akwizycji; koszty faktycznej sprzedaży ubezp. klientowi
3) obciążenie fiskalne i parafiskalne (parafiskalne obowiązkowy odpis na ubezp. fundusz gwarancyjny oraz fundusz prewencyjny )
składka czysta + koszty administracyjne = składka ryzyk
składka czysta = koszty administracyjne = koszty akwizycji = skł. han.
Ubezpieczenia życiowe:
Składka netto składa się z dwóch elementów: składa się ze składki ryzyka oraz ze składki oszczędnościowej
Składka ryzyka przeznaczona jest na potrzeby pokrycia świadczeń danego ryzyka
Składka oszczędnościowa przeznaczona jest na wyrównanie wzrostu ryzyka w przyszłym okresie
Im wcześniej zawieramy ubezp. na życie tym niższą składkę będziemy płacić.
Metody ustalania skł. ubezp. :
1) metoda składki repartycyjnej
2) metoda składki stałej
3) metoda składki mieszanej
Ad 1) metoda ta polega na ustaleniu wysokości składki ubezp. po upływie okresu ubezpieczenia.
Po upływie 1 roku oblicza się sumę wypłaconych odszkodowań , a kosztami dzielą się ubezpieczający
Σwff-1 = Σwft
Obecnie nie istnieje
Ad 2) wysokość składki ustala się przed rozpoczęciem okresu ubezp. (ustalamy z góry). Składka ostateczna
Ubezpieczający płacąc składkę stałą uiszcza pełną zapłatę na ryzyko ubezp.
Całe ryzyko przejmuje na siebie zakład ubezp.
Znany jest całkowity koszt ubezp. z chwilą zawarcia umowy.
Ustalenie z zakł. ubezp. w formie spólek.
Ad 3) połączenie składki repartacyjnej ze skł. stałą Ubezp. potrąca składkę z góry , jeżeli pobrana składka (zaliczka) nie wystarczy na pokrycie zobowiązań to ubezpieczający po upływie terminu ubezp. może być zobowiązany do dopłacenia składki.
Jeśli ubezpieczamy się w towarzystwie ubezp.
Zasady ustalania składki :
1) zasada równowagi składek świadczeń ubezpieczeniowych;
Suma odszkodowań i świadczeń wypłacanych w danym okresie powinna być równa sumie składek netto należnych za ochronę ubezp. udzieloną w danym okresie
2) zasada proporcjonalności składek świadczeń . W myśl tej zasady wysokość składki powinna odpowiadać indywidualnej wielkości
ryzyk; oznacz to , że skł. ubezp. jest proporcjonalna do sumy ubezp. lub sumy gwarancyjnej . Wnoszony ciężar w formie składki musi pozostać w prostym stosunku do oczekiwanego świadczenia.
3) zasada równowartości składek i świadczeń ubezp. ; zasada skł. sprawiedliwej związana jest z nierównomiernym narażeniem
podmiotów na działanie zdarzeń losowych
a) różnorodność zdarzeń (przyczyn)
b) różnorodność stopnia, prawdopodobieństwa realizacji zdarzenia losowego
Korzystający z ochrony ubezp. ponosi ciężar związany ściśle i w odpowiednim stosunku do wniesionego ryzyka.
Zasada ta może spowodować dwa warianty Z.U. do udziel. Składki
1) składka zróżnicowana- polega to na doprowadzeniu żeby ubezpieczający płacił składkę w odpowiednim stosunku do wniesionego ryzyka
2) składka przeciętna- część ubezpieczających ponosi niewspółmiernie wyższy ciężar finansowy, część ubezpieczających wnosi zbyt niski ciężar finansowy w stosunku do wniesionego ryzyka
Ubezp. majątkowe i osobowe zawiera się zwykle na 1 rok. Skł. ubezp. zależeć musi od ubezp.
Zasady ustalania
1) skł. PRORATA TEMPORIS
2) składka w formie tabeli frakcyjnych
Ad 1) skł. w ubezp. krótkoter. Będzie składką za rzeczywisty okres ubezp.
Jeśli zawieramy umowę na pól roku to skł. będzie wynosiła połowę rocznej skł.
Ad 2) Skł.na ubezp. krótkoter. Będzie nieproporcjonalna do składki rocznej tylko w 99% przypadków będzie zawyżona
Składka naliczona jest przeważnie w formie tabeli frakcyjnych
Wska¼niki ustalania składek
1) wska¼nik szkodliwościu sumy ubezp.
= wypłaconym w danym okresie odszkodowań do sumy ubezp. wszystkich obiektów
Q
t = U
2) wska¼nik częstości wypadków
= liczba obiektów gdzie miał miejsce wypadek do liczby wszystkich ubezp. obiektów
n
C= N
3) wska¼nik rozszerzalności
= obiekty zniszczone i uszkodzone na skutek zdarzenia
liczby obiektów dotkniętych zdarzeniami
m
r = n
4) wska¼nik intensywności wypadków
= odszkodowania za zniszczone obiekty
suma ubezp. obiektów dotkniętych zdarzeniem
Q
i = u
Informuje nas w jakim stopniu obiekty zostały zniszczone
N= 50000
U= 500000 Q 800000
n = 50 t = U = 500000 = 1,6 promila
M= 150 Jeżeli druga osoba chciałaby się ubezp.
u= 2000000 U · 1,6 promila = .............
Q= 800000 1,6 ‰ = techniczna stopa skład. netto
n 50
C = N = 50000 = 1‰
Jest wolny od elementu wielkości ryzyka (od sumy ubezp.)
Niezależnie jaka będzie wartość budynków to część zdarzenia wynosi 1‰
m 150
r = n = 50 = 3
Jedno zaobserwowane zdarzenie powoduje zniszczenie 3 budynków
Q 800000
i = u = 2000000 = 40%
Przeciętnie budynki są zniszczone w 40%
5) wska¼nik wartościowy ; informuje nas o tym czy zniszczeniu ulegają budynki o wartość więcej niż przeciętna czy mniejszej niż przeciętne =
suma ubezp. budynków zniszczonych lub uszkodz. • Suma ubezp. wszystkich obiektów
= liczba obiektów zniszczonych lub uszkodzonych • liczby wszystkich obiektów
u • U
m • N
Zniszczeniu ulegają budynki o wartości wyższej niż przeciętnej o 30%
Dokumenty ubezpieczeniowe
¬ródła prawa ubezpieczeniowego :
1) kodeks cywilny; dotyczące umowy ubezp.
2) ustawa o działalności ubezp. ; reguluje zasady prowadzenia działalności ubezp.i instytucje
3) kodeks handlowy
4) rozporządzenia , zarządzenia, komunikaty Ministra Finansów i inne akty prawne odnoszące się do ubezp. np. kodeks morski
zgodne oświadczenie woli stron umowy → wpływa na kontakt stosunku ubezp.
Dokumenty ubezp.
1) wniosek ubezp. → oferta składana przez ubezpieczającego, może mieć dowolną formę (ale pisemną)
Powinien zawierać elementy :
a) dane dotyczące ubezpieczającego
b) dane dotyczące ubezpieczonego
c) miejsce ubezpieczenia
d) okres ubezpieczenia
e) określenie przedmiotu ubezpieczenia; wskazanie przedmiotu podobnie jak jego cech charakterystycznych tj. suma ubezpieczenia
f) deklaracje dotyczące systemu ubezp. i wartości ubezp.
g) określenie zakresu ubezp. (pożądany okres)
h) wszelkie niezbędne informacje dotyczące warunków ryzyk.
Każdy wniosek powinien być podpisany przez ubezpieczającego
Wniosek ubezp. jest dokumentem wewnętrznym zakł. ubezp. , który przygotowuje wniosek dla poszczególnych ryzyk.
Wnioski zawierają odniesienie dla ogólnych warunków ubezp.
Z punktu widzenia formalnego wnioski podlegają ocenie i weryfikacji który dokonuje Organ Nadzoru Ubezpieczeniowego
2) ogólne warunki ubezp. ;
to regulamin, stanowią generalizację i uogólnienie konkretnej umowy ubezp.
ogólne warunki ubezp. przygotowywane są w zakł. ubezp. , podlegają rygorowi kontroli do której ma prawo Organ Nadzoru Ubezp. Każdy zakł. przygotowuje to na własny użytek.
Elementy:
a) zdefiniowanie przedmiotu ubezp.; wykaz możliwości
b) zakres ubezp.; wykaz ryzyk na jakie zakł. ubezp. ponosi odpow. odszkod.
W niektórych warunkach należy zdefiniować ryzyko
c) ograniczenia i wyłączenia z zakresu ubezp.
d) techniki zawierania umowy; w jakim systemie odpowiedzialności
e) w jakiej wartości można ubezpieczyć przedmiot ubezp.
f) informacje dotyczące ograniczeń techniczno ubezpieczeniowych
g) informacje dotyczące sposobu ustalania wysokości odszkodowania oraz sposobu wypłaty odszkodowania
h) obowiązek ubezpieczającego
i) te postanowienia kodeksu cywilnego, które mają wpływ na treść umowy ubezp.
Ogólne warunki ubezp. muszą być uprawomocnione podpisem co najmniej dwóch członków zarządu. Zakł. ubezp. dołącza ten dokument do polisy ubezp.
3) polisa ubezp. → dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezp. Jest podpisany i wystawiony przez 2
Elementy :
a) informacje na temat zakł. ubezp. który udziela ochrony ubezp.
dane dotyczące posiadanych kapitałów i składu zarządu.
Każda polisa ubezp. musi zawierać informacje o tym który oddział i zakład ją wystawia .
Poli. Ubezp. jest drukiem ścisłego zarachowania czyli każda polisa ma swój odrębny numer.
Polisa musi zawierać
b) informacje dotyczące ubezpieczającego , ubezpieczonego oraz osoby której przysługuje prawo do świadczenia
c) miejsce ubezp.
d) przedmiot ubezp.
e) suma ubezp.
f) okres ubezp.
g) zakres ubezp.
h) informacje na podstawie których ogólnych warunków ubezp. zawarto umowę
i) składka ubezp. i jej wysokość oraz termin i sposób jej opłacenia
Rodzaje polis ubezpieczeniowych :
a) polisy ubezp. na życie ;
- polisy indywidualne
- polisy grupowe (zbiorowe)
polisy indywidualne dotyczy jednego ubezpieczenia
polisa grupowa więcej niż jeden ubezp.
a) polisy w ubezp. majątkowych:
- polisa jednostkowa; dotyczy konkretnego przedmiotu ubezp.
- polisy generalne ; odnoszą się do całości obrotu występują w ubezp. transportowych i niektórych finansowych
polisy generalne dzielą się na :
- polisy obrotowe
- polisy odpisowe
4) Certyfikat ubezpieczeniowy:
- najczęściej potwierdza ubezpieczenie konkretnego ryzyka w ramach polisy generalnej
Przykładem certyfikatu jest zielona karta
Reasekuracja czynna i bierna
Czynna- przyjmowanie ryzyka od zakł. ubezp.
Bierna- wykonuje każdy zakł. ubezp.
Aktuariusze - matematyczny szacujący składki i rezerwy
Biura likwidacji szkód
Reguły rządzące stroną podażową ubezp.:
1) ograniczenie działalności pozaubezpieczeniowej
jeżeli podmiot prowadzi dział. ubezp. jako odpłatna ochrona ubezp. to taki podmiot może prowadzić tylko dwa rodzaje innej działalności bezpośrednio związanej z dział. ubezp.
- jt. Działalność lokacyjna – lokowanie środków stanowiących pokrycie funduszu ubezp. oraz wolnych środków finansowych
- działalność gwarancyjna – wystawienie gwarancji ubezp.
2) zasada koncesjonowania działalności ; aby prowadzić dział. ubezp. należy uzyskać zezwolenie organu nadzoru
bez zezwolenia jest działalnością nielegalną
Aby uzyskać zezwolenie :
- wydaje je Minister Finansów (może cofnąć)
kryteria aby można prowadzić działalność ubezp.
- wymogi kapitałowe
- biznes plan
- wymogi bezpieczeństwa prowadzenia dział. ubezp.
- program reasekuracji, przedłożenie kompletu dokumentów ubezp.
3) zasada branżowości;
dzieli ubezp. na dwa działy :
a) ubezp. na życie
b) ubezp. majątkowe i pozostałe osobowe
zasada ta mówi że zakł. ubezp. może prowadzic dział. ubezp. w ramach jednego z tych dwóch działów
5) zasady określonej formy organizacyjno-prawnej
W Polsce dział. ubezp. prowadzi się tylko w 2 formach organ.:
a) spółka akcyjna
b) towarzystwo ubezp. wzajemnych
spółka akcyjna jest spółką prawa handlowego
towarzystwo ubezp. wzajemnych nie jest spółką prawa handlowego . Obie te formy posiadają osobowość prawną spółki akcyjne
muszą być zarejestrowane w rejestrze spółek handlowych
towarzystwo ubezp. wzajemnych nie muszą być wpisane do rejestru spółek handlowych ale do rejestru
towarzystw ubezp.
Ad a) jest przedsiębiorstwem komercyjnym , celem jej działalności jest zysk
Ad b) organizuje non profit, nie nastawiona na zysk
Spółka akcyjna jest związkiem kapitału
Tow. Ubezp. wzaj. Jest związkiem osób i podmiotów
Skala działalności
Ad a) mogą być przeds. działające globalnie
Ad b) dotyczą jakiś grup i interesów , grup zawodowych
Nie może prowadzić reasekuracji czynnych wymogi posiadania kapitału są niższe niż w spółkach akcyjnych
Agent ubezp. - jest pośrednikiem zależnym . Działa w imieniu i na rzecz zakł. ubezp. , nie jest pracownikiem zakł. ubezp. jest odrębnym podmiotem, który świadczy usługi na rzecz zakł. ubezp.
Umowa agencyjna – agent zawiera umowę z zakł. ubezp. bąd¼ kilkoma zakł.
Działa on w imieniu i na rzecz zakł. ubezp. Nie ma prawa doradzania klientowi ponieważ nie posiada uprawnień
Zakres pełnomocnictwa agenta. Agent jest pełnomocnikiem zakł. ubezp.
Agent ubezp. – trzeba prowadzić dział. gospodarczą.
Każda osoba która świadczy czynność z pośredniczeniem w zakł. ubezp. musi spełniać wymogi :
- wykształcenie co najmniej średnie
- niekaralność
- uzyskanie licencji państwowego nadzoru ubezpieczeń
Agent uprawniony jest do :
- przyjęcia wniosku ubezp.
- do odmowy
- wystawia polisę ubezp.
- inkasuje składkę ubezp.
Pełną odpowiedzialność za czynności agenta ubezp. ponosi zakł. ubezp.
Wynagrodzenie agenta :
Pracuje w systemie prowizyjnym. Przysługuje mu prowizja od skł. ubezp. , która wypłacana jest przez zakł. ubezp.
Prowizja agenta jest częścią skład. Ubezp. Wysokość prowizji określa załącznik do umowy ubezp. Prowizja wynosi 5%-10% , 15%-25%- majątkowe , a w ubezp. na życie prowizja wynosi
Agent ubezp. musi – posiadać zdolność sprzedaży
- odpowiedni poziom wiedzy ubezp. , znajomość warunków ubezp.
Egzamin na agenta :
- znajomość podstawowych zasad prawa cywilnego , handlowego , ubezpieczeniowego
- znajomość zasad ubezp. i rynku ubezp.
- znajomość produktów ubezpieczeniowych zakł. w imieniu i na rzecz którego będzie działał
Kursy na agentów organizowane są przez zakł. ubezp. Egzamin przeprowadzony jest przez zakł. ubezp. Po zdaniu egzaminu dołącza się dokumenty o niekaralności , potwierdzające średnie wykształcenie. Zakł. ubezp. wydaje licencje która upoważnia do wydawania umów.
Agent może prowadzić działalność w formie multiagencji, ma na podpisanie umowy agencyjne z kilkoma zakł. ubezp.
Brokerzy ubezp.
Broker jest pośrednikiem niezależnym, broker działa w imieniu i na rzecz ubezpieczającego. Nie jest powiązany umową z żadnym zakł. ubezp. Jest doradcą ubezpieczającego.
Broker bada potrzeby ubezpieczającego.
Broker zwraca się do różnych zakł. ubezp. z prośbą o przedstawienie konkretnej oferty ubezp.
Zakł. ubezp. składają oferty do brokera , broker analizuje oferty i doradza klientowi w którym zakł. ubezp. umowa powinna być zawarta. Ubezpieczający wybiera ofertę i informuje o tym brokera. Broker zawiera umowę zgodnie z wymogami ubezpieczeniowymi .
Decyzje o przyjęciu do ubezp. podejmuje zakł. ubezp.
Broker nie wystawia polisy ubezp. Polisa wystawiana jest przez zakł. ubezp.
Wynagrodzenie brokera :
- wynagradzany jest przez zakł. ubezp. , wypłacana jest prowizja
Prowizja brokera nazywa się kurtaż.
Cena usługi ubezp. zawierana przez brokera jest taka sama jak przy zakł. ubezp.
Pośrednictwo brokera nie wpływa na wzrost ceny. Prowizja brokera jest wyższa od prowizji agenta (15%-majątkowe, 10% - komunikacyjne)
Klientem brokera jest klient indywidualny>
Zakres czynności agenta ubezp. i brokera :
Agent ubezp. :
- znajduje się w bliskim kontakcie z ubezpieczającym w momencie zawarcia umowy
Broker :
- przez cały czas trwania umowy ubezp. doradza ubezpieczającemu. Jest opiekunem klienta
- broker musi być specjalistą o wysokiej etyce.
Za czynności brokera odpowiada on samodzielnie.
Zakł. ubezp. są wolne od odpowiedzialności za działanie brokera.
Warunki wykonywania czynności przez brokera:
- prowadzenie dział. gosp.
- wykształ. wyższe
- niekaralność
- zdanie egzaminu brokerskiego
- zawrzeć obowiązkowe ubezp. odpowiedz. cywilnej
Brokerem może być reosekuracyjnym . Egzamin na brokera jest trudny, wymogi są wyższe. Koszt związany z egzaminem ponosi sam zainteresowany.
Między ubezpieczającym a brokerem zawierana jest umowa brokerska która zawiera zakres czynności do których zobowiązany jest broker.
Określenie które czynności są bezpłatne a które odpłatne.
Broker doradca przy zawieraniu umowy ubezp.
95% umów w Polsce zawierana jest za pośrednictwem jednego z tych pośredników.
Inne kanały dystrybucji umowy ubezp.:
1) sprzedaż bezpośrednia
2) nowoczesne kanały dystrybucji np. internet, kupienie polisy ubezp. na poczcie
To kto może prowadzić dział. pośrednika ubezp. określa ustawa ubezp. Usługa ubezp. może być sprzedawana bezpośrednio przez zakł. ubezp. , pośrednio przez agenta i brokera, za pośrednictwem osoby która nie jest agentem ani brokerem jest to wtedy uzupełniająca.
Aktuariusze :
Aktuariusz – matematyk ubezpieczający, działa na rzecz i w imieniu zakł. ubezp.
- ustala on wysokość rezerw obowiązkowych
- kalkulacja składki
- inne czynności związane z matematyką
Aby być aktuariuszem :
- trzeba zdać egzamin
Biura likwidacji szkód
- ustalenie przyczyny szkody i zasadności wypłaty odszkodowania
Instytucje zajmujące się tymi czynnościami (z likwidacją szkód):
1) komisarze awaryjni – związani z ubezp. w transporcie
Są to osoby prowadzące dział. gosp., nie podejmują decyzji czy odszkodowanie ma być wypłacone czy nie. Ma on określić przyczynę szkody.
2) dyspaserzy – czynności dotyczą ubezp. morskich np. awaria wspólna tj. dokonują czynności rozliczenia kosztów awarii
wspólnej
3) rzeczoznawcy – wykorzystane rzeczoznawcy przy ubezp. transportowych
Potrzebni oni są przy dużych szkodach , niezbędni są przy ustaleniu wysokości szkody. Rzeczoznawcy to również sieci np. koncerny międzynarodowe
4) riskmenadżer – klientami są ubezpieczający, broker oraz zakł. ubezp. Odpłatnie zarządzają ryzykiem. Powstaje na podstawie umowy zlecenie.
Stowarzyszenie Polskich Brokerów Ubezp. i Reasekur. :
- instytucja samorządowa do której należą brokerzy
- przynależność do brokerów jest dobrowolna
- opłata składki uczestnika
Stow. Organizuje kursy, egzaminy dla brokerów szkolenia dla brokerów
Coroczny zjazd brokerów.
Stowarzyszenie Agentów i Doradców Ubezp. : (doradcą jest broker)
Stowarzyszenie ubezpieczeniowców Polskich :
Polskie Towarzystwo Ubezpieczeniowe
Stowarzyszenie Aktuariuszy Polskich:
- szkoli aktuariuszy
Sekcja Polska Międzynarodowego Prawa Ubezp. :
- pełni dział. o charakterze legistacyjnym
dążą do unifikacji prawa ubezp.
Krajowe Organi. Konsumentów
Instytucje które faktycznie lub pośrednio zajmują się nadzorem ubezpieczeniowym
Organ nadzoru bada prawidłowość działania rynku i podmiotów
W Polsce – Państwowy Urząd Nadzoru Ubezp.- podlega bezpośrednio premierowi
Jest Centralnym Organem Administracji Państwowej
Prezes PUNU , którego powołuje Prezes Rady Ministrów – Premier
Minister finansów występuje o powołanie Prezesa UNU
Wiceprezesi UNU powoływane i odwoływane są przez Ministra finansów
Osoba wnioskująca o powołanie wiceprezesa
- jest prezesem Urzędu NU
Wymagania :
- co najmniej 2 letnie doświadczenie w branży ubezp.
- posiadanie wyższego wykształcenia ekonomicznego, prawniczego i matematycznego
UNU posiada swój statut nadany przez RM na
1) wniosek MP PUNU zajmuje się ubezp. gospodarczymi
Organizacja państwowego urzędu nadz. ubezp.
Biura :
- gabinet prezesa
- biuro prawne
- biuro nadzoru i statystyki; zajmuje się analizą rynku ubezpieczeniowego, podmiotów które działają, prowadzi statystyki i prowadzi raporty
- biuro kontroli; dokonywanie kontroli w zakł. ubezp.
- biuro pośrednictwa ubezpieczeniowego; egzaminowanie pośredn. ubezp., wydawanie i wycofywanie zezwoleń na prowadz. Biura ubezp.
- biuro administr.
Odwołanie od decyzji PUNU w Naczelnym Sądzie Administracyjnym
Wysokość odpisu na rzecz PUNU
Zależy od składki – 0,3% zbioru składki ubezp.
PUNU
Naczelne zadania PUNU :
- szeroko pojęta ochrona interesów osoby ubezpieczonej i zapobieganie sytuacji w której zakł. ubezp. nie będzie w stanie wypłacać ubezpieczonemu należnego świadczenia
Faktyczne sprawowanie nadzoru nad dział. zakł. ubezp. i pośredników
Polega na :
1) wykonywanie działań, które mają na celu zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku ubezp. Inicjatywy ustawodawcze.
2) Działalność nadzoru przejawia się w wydawaniu i cofaniu zezwoleń i prowadzeniu ewidencji zezwoleń
3) Kontrola prowadzenia działalności przez zakł. ubezp. i brokerów
PUNU podejmuje inne działania w celu spełnienia nadrzędnych działań
Kompetencje PUNU : (uprawnienia)
- w danym momencie może zarządzać i przeprowadzać kontrolę działalności i stanu majątkowego
- wyposażony został w 2 uprawnienia:
1) możliwość korzystania z podmiotu upoważnionego do sprawdzenia sprawozdań finansowych
2) urząd nadzoru może żądać od zakł. ubezp. wyjaśnień oraz wszelkich informacji dotyczących zakł. ubezp. i gosp. Finansowej prowadzonej przez zakł.
Po przeprowadzeniu kontroli organ :
- może wydać zalecenia które mają na celu usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości (zakł. ubezp. nie przestrzega przepisów, dział. zakł. ubezp. jest zagrożona)
Sankcje nakładane przez PUNU :
1) sankcje mogą być nałożone w przypadku nie wykonania zaleceń Urzędu Nadzoru
2) nie przekazanie wymaganych przez UNU dokumentów
3) gdy zakł. ubezp. podejmuje działalność sprzeczną z przepisami i ze statutem
Paleta kar nakładanych przez UNU
1) kary dla osób które zarządzają zakł. ubezp. (członkowie zarządu i prokurenci)
- trzykrotność wynagrodzenia członka zarządu
2) kary nakładane bezpośrednio na zakł. ubezp.
- 0,5% przepisów składki brutto zebranej przez zakł. ubezp.
3) UNU może mieć wpływ na skład zarządu firmy ubezpieczeniowej
PUNU może wnioskować o odwołanie lub zawieszenie w czynnościach członka zarządu
Wniosek składany jest do Rady Nadzorczej
Ostateczną sankcję jaką zakłada UNU
4) wnioskowanie do Ministra Finansów o cofnięcie zezwolenia na prowadzenie dział. ubezp.
Kompetencje PUNU
1) zakł. ubezp. zobowiązany jest do składania PUNU kompletu dokumentów (polis ubezp.,ogólne warunki ubezp.)PUNU kontroluje zgodność dokumentów z obowiązującymi przepisami. Składane są na 14 dni przed wprowadzeniem dokumentu do obiegu
2) UN możę wpływać na prowadzoną reklamę zakł. ubezp. ( gdy ich treść jest sprzeczna z rzeczywistością)
- może zakazać reklamy
- dokonać sprostowania
- nałożyć karę pieniężną na zakł. który się reklamuje
PUNU w odniesieniu do pośredników ubezp.
1) w odniesieniu do brokerów może przeprowadzić kontrolę dział. brokerów (nakłada karę pieniężną lub wycofanie zezwolenia na prowadzenie działalności)
Rzecznik ubezpieczeniowy
Instytucje rzecznika ubezpieczeniowych.
Rz. Ubezp. podlega Ministrowi Finansów.
Danuta Wałcerz – Prezes PUNU
Instytucja rzecznika sprawiedliwości. Rzecz. Ubezp. jest instytucją która ma chronić interesy ubezpieczonych, charakterystyczna dla wysoko rozwiniętych rynków ubezp.
Siedzibą biura rzecz. jest Warszawa .
Biuro rzecznika posiada osobowość prawną – umożliwia faktyczne wykonywanie zadań.
Rzecznik ubezpieczeniowych działa za pośrednictwem Biura Rzecznika Ubezpieczonych.
Rzecznika Ubezp. powołuje Minister Finansów .
Osoba Rzecznika Ubezp. wybierana jest spośród kandydatów składanych przez :
- PUNU
- Rzecznik Praw Obywatel.
- Fundacja Konsumentów
- Stowarzyszenie Polskich Brokerów Ubezp. i Reasek.
- Państwowa Izba Ubezp.
Urząd jest urzędem okresowym . Kadencja Rzecznika Ubezp. jewst na 4 lata.
Odwoływanie rzecznika może być na wniosek Rady Ubezp.
Rada ubezp.
Organ opiniodawczo-doradczy rzecznika ubezp.
Rada powoływana jest przez Rzecznika Ubezp.
Jest jedynym organem który może odwołać Rzecznika ubezp.
Kandydaci na członków Rady ubezp. wskazanych przez :
- instytucje samorządowe i konsumenckie
- Krajowy Sejmik Samorządowy, Krajowe organizacje konsumenckie , Ogólno-krajowe Organizacje Pracod., Rzecznik Praw Obywatelskich. Rada doradza rzecznikowi.
Rzecznik może odwołać członków Rady po konsultacji z podmiotem który wskazał członka do uczestnictwa w Radzie.
Zadania Rzecznika :
1) reprezentowanie i ochrona konsumenckich interesów ubezpieczeniowych i uprawnionych z umów ubezp.
2) opiniowanie projektów aktów prawnych z dziedziny ubezp.
3) informowanie organu nadzoru ubezp. o dostrzeżonych nieprawidłowościach w dziedzinie zakł. ubezp.
4) inicjowanie i prowadzenie działalności edukacyjno-informacyjnej w zakresie ubezp.
Rzecznik- Stanisław Rogowski
Urząd Rzecznika Ubezp.
Zajmuje się ubezp. gospodarczymi.
Do biura rzecznika wpływają skargi (odmowy wypłaty odszkodowania) Rzecznik dokonuje analizy skargi, Rzecznik podejmuje decyzje czy zażalenia. Ma podstawy jeżeli Rzecznik stwierdzi że taka rzecz miała miejsce wstępuje on w spór z zakł. ubezp.
Finansowanie działalności Rzecznika
- wpłat zakł. ubezp. (0,3 SB razy 2%)
- darowizny, spadki , zapisy
Podstawa prawna działalności
- Ustawa ubezpieczeniowa
- Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zasad działania i trybu powoływania Rzecznika Ubezpieczonych.
Polska Izba Ubezpieczeń
Organ Samorządu Gospodarczego zrzeszający wszystkie działające na rynku zakł. ubezp.
Członkami izby są zakł. ubezp.
Przynależność do PIU jest dla zakł. ubezp. obligatoryjna.
Siedziba PIU – Warszawa Prezes- Jerzy Wysocki
Posiada osobowość prawną, posiada statut
Organami izby są:
- zebranie przedstawicieli
- zarząd (5-7 osób) – prezes, 2-wiceprezesów
- komisja rewizyjna (3-5)
Zebrania przedstawicieli. Każdy zakł. ubezp. posiada 1 głos.
Prezes PIU nie musi być członkiem Izby, pozostali członkowie zarządu muszą być członkami zarządu.
Komisja Zarządu i komisji rewizyjnej trwa 3 lata.
Zadania :
- prezentowanie zakładów ubezpieczeniowych względem władzy i administracji Państwowej oraz podejmowanie działań w celu ochrony ich interesów
- wyrażenie opinii o projektach aktów prawnych dotyczących ubezpieczeń oraz współdziałanie na wniosek odpowiedzialnych organów przy ich opracowywaniu
- współdziałanie z PUNU w zakresie ustawy ubezpieczeniowej
- współdziałanie z krajowymi i zagranicznymi organizacjami i stowarzyszeniami w zakresie ubezpieczeń
- stwarzanie możliwości polubownego rozstrzygania konfliktów pomiędzy członkami Izby
- kształtowanie i rozpowszechnianie pieczy w sprawie przestrzegania zasad możliwej konkurencji na rynku ubezpieczeniowym
Finansowanie :
- składki członkowskie
- wpływy z prowadzonej działalności
Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych
Przesłanki powstania
Międzynarodowy wymiar ubezpieczeń komunikacyjnych (oc)
W PBUK- zrzeszane są zakł. ubezp., które prowadzą działalność w zakresie ubezpieczania obowiązkowego OC komunikacji w przypadku objęcia zakresem ubezpieczenia poza obszarem kraju (RP)
PBUK- siedziba – Warszawa
Posiada osobowość prawną
Posiada statut- uchwalony przez zakł. ubezp.- członków biura. Organ nadzoru zatwierdza statut a MF na jego wniosek ogłasza statut w Dz.U MF.
Podstawy prawne działalności :
- ustawa ubezpieczeniowa
- statut PBUK
- Rezolucja Genewska
- Jednolita umowa między Biurami
Spełnia funkcje :
- biura gestycyjnego- załatwianie i zaspakajanie roszczeń poszkodowanych na terenie RP z tytułu wypadków spowodowanych przez pojazdy z rejestracją zagraniczną, które posiadają dokument ubezp. (zieloną kartę)
Warta spełnia funkcje biura gestycyjnego.
- biura płacącego – przejęcie odpowiedzialności za wypełnianie przez członków zobowiązań wynikającej z jednolitej umowy między biurami.(płaci za członków gdy ci pozostają w zwłoce)
- biura obsługującego- załatwia roszczenia poszkodowanych w wyniku spowodowanego przez posiadaczy pojazdów zarejestrowanych za granicą w przypadku gdy pojazd nie ma obowiązkowego ubezp. OC ze względu na to, że takie ubezp. w danym kraju nie obowiązuje
Przedmiotem działalności jest :
- wystawianie dokumentów ubezp. ważnych w innych krajach
- zawieranie umów z zagranicznymi biurami ubezp. komunikacyjnych o wzajemnym uznawaniu dowodów ubezpieczeniowych
- organizowanie likwidacji oraz likwidowanie bezpośrednio szkód spowodowanych na terenie RP przez pojazdy z rejestracją zagraniczną, posiadające ważne dokumenty ubezpieczeniowe wystawione przez zagraniczne zakłady ubezp. komunikacyjnych
- określenie zasad i trybu dystrybucji (przez zakł. ubezp.) krótkoterminowych umów ubezpieczenia dla pojazdów wyjeżdżających na teren RP bez ważnego dokumentu ubezp. (ustala wzory dokumentów , ewidencjonowanie umowy)
Finansowanie :
- zrzeszone zakł. ubezp.
Ubezpieczeniowy Fundusz gwarancyjny
Jest specjalnym funduszem celowym który został powołany z mocy umowy ubezp.
Siedzibą jest Warszawa
Fundusz posiada swoją osobowość prawną i statut
Statut nadawany jest przez Państwowy Urząd Nadzoru Ubezp.
Podst. Zadania Funduszu :
UFG zaspakaja roszczenia ubezpieczonych jak również roszczenia uprawnionych z tyt. Umów ubezp.
Łrodki mogą być przekazane na spełnianie świadczeń w przypadkach :
1) gdy mamy do czynienia z pokrzywdzonym uprawnionym do świadczenia z tyt. Umowy ubezp.
- ubezp. OC posiadacza pojazdów mechanicznych
- ubezp. OC rolników
- gdy sprawca szkody nie dopełnił obowiązku zawarcia umowy ubezp.
- gdy nie istnieje możliwość zidentyfikowania sprawcy zdarzenia
2) gdy mamy do czynienia z upadłością zakł. ubezp. Przypadki związane z upadłością
- gdy będzie to świadczenie z tyt. Umowy ubezp. OC obowiązkowego
Gdy upadnie zakł. ubezp. działu pierwszego UFG wypłaca świadczenie z tyt. Ubezp. na życie jednakże w wysokości nie większej niż 50% wierzytelności, nie więcej niż 30000 euro
Skąd biorą się środki na pokrycie finansowania funduszu :
1) obowiązkowy odpis dokonywany przez zakł. ubezp. działu II , które prowadzą działalność w ramach ubezp. obowiązkowych
2) korzyści z tyt. Prowadzonej działalności lokacyjnej
3) kary z tyt. nie spełnienia obowiązku ubezp. które nakładane są na podmioty które były zobowiązane do zawarcia umowy
4) ewentualny odpis dokonany przez zakł. ubezp. działu I (ubezp. na życie) w przypadku gdy zostanie ogłoszona upadłość z działu I
Wysokość odpisu każdorazowo ustalana jest przez Ministra Finansów
Jak jest zorganizowany UFG :
- zebranie przedstawicieli
- zarząd funduszu
Jak należy zgłaszać swoje roszczenia do UFG :
- w praktyce wszelkie roszczenia kierowane są za pośrednictwem zakł. ubezp. Zakł. ubezp. nie ma prawa odmówić nam pośredniczenia w składaniu roszczenia
Finanse Ubezpieczeń gospodarczych
Finanse zakł. ubezp.- wszystkie zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych w celu prowadzenia dział. ubezp.
Podstawowe cech zakł. ubezp.
1) celowy charakter funduszu ubezpieczeniowego; środki przekazywane są na pokrycie świadczeń i roszczeń]
2) specyficzne metody tworzenia i rozdziału funduszu oparte na zasadach związanych z ryzykiem i wyceną tego ryzyka
3) dział. ubezp. można prowadzić po uzyskaniu zezwolenia i tylko w określonej formie
4) przeds. prowadz. Dział. ubezp. mogą prowadzić tylko dział. ubezp. i 2 dział. z nią związane
5) bardzo szczegółowa normatyzacja prawna systemu finansowego i gosp. Finansowej zakł. ubezp.
Sprawozdawczość finansowa zakł. ubezp.
Podst. ¼ródłami informacji są :
1) bilans
2) rachunek wyników technicznych
3) rachunek wyników ogólnych
4) Cash How – przepływy pieniężme
Aktywa Pasywa
A Wartości niemat. i prawne A kapitały własne
B lokaty B zobowiązania podporządk.
C rezerwy techniczno-ubezp.
C lokaty funduszu ubezpieczeń na życie D rezerwy techniczno-ubezp dla ubezp.
na rachunek i ryzyko ubezpieczającego na życie jeżeli ryzyko ryzyko lokaty ponosi
D należności i roszczenia ubezpieczający
E inne składniki majątku E pozostałe rezerwy
F rozliczenie między. czynne F zobowiąz. depozytowe wobec reasekuratorów
suma aktywów G pozostałe zobow. i fundusze specjalne
H Rozliczenie międzyokres. Bierne- przychody przyszłych
okresów
W ubezpieczeniu na życie lokaty stanowią 96%
W ubezp. majątkowym (II dział)70%
Należności – składka wpisana ale nie opłacona. Należności od reasekuratorów
Roszczenia – roszczenia sporne
Rozliczenie między okresowe czynne-
G- zobowiąz. Wobec cydentów
Rezerwy techniczno- ubezp. :
Rez. Tech. Ubezp. stanowią pokrycie funduszu ubezpieczeniowego. Tworzone są ze składek płaconych przez ubezpieczających
Podstawowe ¼ródła dochodów zakł. ubezp.:
1) składka ubezpieczeniowa – stanowi 73% przychodów zakł. ubezp.
2) przychody z działalności lokacyjnej; wynoszą około 11% jeżeli chodzi o wszystkie przychody zakł. ubezp.
3) reasekuracja bierna, udział reasekuratorów w odszkodowaniach, świadczeniach (10% w przych. Zakł. ubezp.)
otrzymane prowizje reasekuracyjne (5%)
Główne ¼ródła kosztów zakł. ubezp. :
1) wypłacone odszkodow. I świadczenia 41% wszystkich kosztów
2) wzrost stanu rezerw techniczno- ubezp. na udziale własnym 19%
3) koszty reasekuracji i składka reasekuracyjna 19%
4) koszty akwizycji, koszt pozyskania klienta 7%
5) koszty administracyjne 2%
6) koszty działalności 1%
7) pozostałe koszty techniczne 1%
Rachunek zysków i strat zakł. ubezp.
Ubezpieczenia majątkowe i pozostałe osobowe
I składki (1-2+(-3)+(-4)
1) składki brutto przypisane w roku obrotowym +
2) udział reasekuratorów w składce –
3) zmiany stanu rezerw składek oraz rezerw na ryzyko niewygasłe brutto
4) udział reasekuratorów w zmianie stanu rezerw
II Pozostałe przychody techniczne na udziale własnym +
III odszkodowanie świadczenia (1+(-2)
1) odszkodow. I świadczenia wypłacone w roku obrotowym
a) odszkodow. I świadczenia wypłacone brutto -
b) udział reasekuratorów w odszkodow. I świad. wypłacanych +
2) zmiany stanu rezerw na wypłacone odszkodow. I świadcz. na uchwale rezerw
IV zmiany stanu innych rezerw techniczno- ubezp. na udziale własnym
V premie i rabaty dla ubezpieczonych na udziale własnym łącznie ze zmianą stanu rezerw
VI koszty dział. ubezpiecz. (1+2-3)
1) koszty akwizycji -
2) koszty administracyjne -
3) otrzymane prowizje reasekuracyjne i udziały w zyskach reasekurantów +
VII pozostałe koszty teczniczne na udziale własnym –
VIII zmiany stanu rezerw na wyrównanie szkodliwości (ryzyka)
IX wynik techniczny do przeniesienia ogólnego rachunku zysku i strat I+II+III+/-IV+/-V-VI-VII+/-VIIII/
Ad 1) całość składki należnej zakł. ubezp. od ubezpieczających
Reasekuracja – wtórny podział ryzyka
Ad IV)
Wynik ogólny :
I wynik techniczny ubezp. majątkowych i osobowych
II przychody z lokat +
III przeniesienie przychodów z lokat w części nie zaliczonej na przychody techniczne zakł. ubezp. +
IV koszty działalności lokacyjnej -
V pozostałe przychody operacyjne +
VI pozostałe koszty operacyjne –
VII wynik na działalności operacyjnej +/-I+II+III-IV+V-VI
VIII zyski nadzwyczajne
IX straty nadzwyczajne
X wynik finansowy brutto VII+VIII-IX
XI obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego
XII wynik finansowy netto X+/-XI
Sytuacje finansową badamy w oparciu o komplet sprawozdań finansowych.
Sprawozdawczość zakł. ubezp. jest obowiązkowa. Muszą opublikować dział. w monitorze B.
Zasady wtórnego podziału ryzyka :
Różniące się stosowalnością : wyróżniamy:
1) technikę koasekuracji; ubezp. jednego ryzyka w więcej niż 1 zakł. ubezp.
Jest przykł. Rozkładu ryzyka w poziomie. (między kolejnymi zakł. ubezp. tzn. że wniesione ryzyko może zostać rozłożone na 3 różne zakł. ubezp. będą ponosiły odp. solidarną)
Zakład wiodący odpowiada za formalno-techniczną stronę umowy ubezp.
Warunki ubezp. muszą być ujednolicone, obowiązują warunki wiodącego zakł. ubezp.
Wiod. zakł. ubezp. przyjmuje na siebie czynności techniczne i związane z oceną ryzyka
Koasekuracja nie jest często stosowaną metodą podziału ryzyka wtórnego
2) reasekuracja
W1 W2 W3
\ | /
Z. U.
|
Z R
następuje kumulacja ryzyka
Zakł. ubezp.może przenieść ryzyko lub część ryzyka na zakł. reasekuracyjny, dokonujemy to po przez zawarcie umowy reasekuracji.
Ubezpieczający nie zna reasekuratora, nie otrzymuje od niego żadnego świadczenia. Reasekurator ma tylko zobowiązanie względem zakł. ubezp. , a nie w odniesieniu do ubezpiecz.
W koasekuracji – ubezp. opłaca składkę na rzecz 3 zakł. ubezp.
W reasekuracji Ubezp. opłaca składkę na rzecz zakł. ubezp., który płaci składkę reasekuracyjną
Po przez reasekurację rozumiemy umowę na mocy której jednej z zakł. – zakł. ubezp. oddaje część lub całość ryzyka bąd¼ grupy ryzyk określonego rodzaju i w raz z odpowiednią częścią składek innemu zakładowi.
- zakł. reasekuracyjnemu który ze swojej strony zobowiązuje się do zapłaty zakł. ubezp. odpowiedniej części odszkodowania i świadczeń
Umowa ta jest umową cesji praw zakł. ubezp. oddający ryzyko nazywa się cedentem a zakł. reasekur. nazywany jest cesjonariuszem .
Reasekuracja spełnia funkcje techniczne (polegające na wtórnym podziale ryzyka) oraz funkcje finansowe(polegające na rozkładzie składek i świadczeń ubezp.)
Nadrzędną funkcją reasekuracji jest uzyskanie podziału ryzyka
Funkcje poboczne : wtórne :
1) zakł. ubezp. może odstąpić niektóre ryzyka
2) zwiększenie możliwości ubezp. zakł. ubezp.
3) chroni zakł. ubezp. przed szkodami masowymi i katastroficznymi
4) reasek. Wpływa na stabilizację wyników finansowych zakł. ubezp.
Reasek. Mo
|
|
|
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
|
|
|
Dodawanie ocen dostępne tylko dla zalogowanych Użytkowników.
Proszę się zalogować lub zarejestrować, żeby móc dodawać oceny.
Brak ocen.
|
|
|
|
